Odpływy dachowe

Woda, niezbędna do życia, ma jednakże niszczycielski wpływ na wiele elementów budowlanych, w tym dachy, które na jej opad są szczególnie narażone. O ile w przypadku dachów skośnych problem właściwie załatwia sama grawitacja, o tyle w celu odwodnienia dachów płaskich konieczna jest dodatkowa pomoc w postaci m.in. montażu odpływów dachowych.

Na dachach płaskich woda odprowadzana jest na zewnątrz na poziomie najniższych punktów powierzchni. Na poszczególnych obniżeniach połaci dachu, odwadnianie następuje za pomocą jednego wpustu (odpływu) dachowego i jednego wpustu awaryjnego. W sytuacji, w której pomieszczenie znajdujące się pod dachem jest ogrzewane, należy zwrócić uwagę na to, czy przewody odwadniające wyposażone są w termoizolację. Jej brak może skutkować powstawaniem mostków cieplnych.
Co do zasady, wpusty dachowe rozmieszcza się w odległości co najmniej 20 – 30 cm od zewnętrznych krawędzi innych elementów konstrukcyjnych czy dylatacji. Najczęściej sprzedawane są z kołnierzami przyłączeniowymi. Podczas montażu są one zgrzewane bądź sklejane z uszczelniaczem, którym najczęściej są zgrzewane papy bitumiczne, membrany dachowe PE i FPO-PP oraz folie PVC.
Jeśli na dachu o 5-stopniowym kącie nachylenia znajdują się elementy ozdobne, takie jak attyki, a także okna i drzwi tarasowe, zalecane jest wykonanie uszczelnienia dachu co najmniej 15 cm nad warstwą użytkową. Z kolei jeśli kąt ten jest większy, wysokość odpływu musi wynosić co najmniej 10 cm.

Rodzaje i budowa odpływów dachowych

Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów odpływów – pionowy (odprowadzający wodę do wewnętrznego systemu instalacji), poziomy (z odejściem bocznym, który umożliwia odprowadzanie wody z centralnego punktu odpływu w kierunku rury kanalizacyjnej) i przyścienny (służący najczęściej do wspomagania układu odwodnienia zewnętrznego w ramach tzw. ściany attykowej, w której ukryte są rynny dachowe i przewody spustowe). W praktyce czasem stosuje się ogrzewane wpusty. Ich zaletą jest to, że przy minusowych temperaturach, przepływająca przez nie woda nie zamarza. Na rynku dostępne są wpusty o wielkości DN 150, DN 125, DN 100, DN 70.
Co istotne, wpusty wykonane są z materiałów odpornych na działanie czynników atmosferycznych i promieni UV. Najczęściej są to tworzywa sztuczne, odporne również na uszkodzenia mechaniczne lub opatentowane przez producentów kompozyty.

W zależności od rodzaju pokrycia dachowego, odpływy mogą się od siebie różnić. Jednym z ważniejszych elementów odpływu jest kołnierz izolacyjno-uszczelniający, pozwalający na szczelne zamontowanie wpustu na pokryciu dachowym. Kołnierze wykonane są z różnych materiałów. Spotykane są kołnierze bitumiczne dedykowane do dachów betonowych, kołnierze z tworzywa EPDM czy kołnierze przystosowane do pokrycia dachowego z zastosowaniem folii PVC. Elementem dostrzegalnym na powierzchni odwadnianego dachu są kratki. Odpowiadają one za przelotowość wpustu dachowego. O tym, jak wyglądają i jakie mają właściwości mechaniczne, decyduje ich konstrukcja, przeznaczenie dachu oraz rodzaj jego pokrycia.
Dla ułatwienia montażu w różnych rozwiązaniach dachowych, wpusty wyposażone są w dodatkowe elementy, takie jak np. długie króćce przyłączeniowe, dzięki którym możliwe jest przejście przez grube warstwy izolacji, czy przedłużki wykonane z trwałego tworzywa ABS, które pozwalają na zastosowanie wpustu na dachu betonowym, pełniącym funkcję tarasu. W takich miejscach kratka musi być płaska i wytrzymała na obciążenia wynikające z ruchu pieszego. Wpusty stosowane są także na dachach zielonych. Tam specjalny kosz zatrzymuje dużą ilość spływających z wodą fragmentów roślin.

Kilka „złotych zasad” montażu wpustów dachowych

Wpusty dachowe należy zamontować w najniższym miejscu odwadnianej płaszczyzny. Ich kołnierze muszą być położone poniżej płaszczyzny hydroizolacji dachu. Aby odwodnienie było skuteczne, należy dobrać odpowiednią ilość spustów, o określonych wymiarach, przepustowości i wydajności.
Warto pomyśleć o tym, że same spusty mogą nie wystarczyć do odwodnienia dachu, jeśli znajdują się na nim elementy, które blokują spływanie wody. W takiej sytuacji konieczne jest zamontowanie dodatkowych urządzeń odwadniających, takich jak rynny czy kolejne spusty.
W miejscu, w którym są drzwi, warstwa hydroizolacji ma mniejszą wysokość. Dlatego należy zastosować bezpośrednie odwodnienie tego miejsca. Sprawdzi się tu odwodnienie liniowe.
Co oczywiste, wpusty należy regularnie konserwować, musi być zatem do nich swobodny dostęp.

Odpływy dachowe w świetle przepisów

Odpływy, jak większość elementów budowlanych, podlegają przepisom prawa. Zgodnie z normą PN-EN 12056-3 Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynków, dachy, w tym dachy płaskie, wymagają zastosowania systemu odprowadzenia wód opadowych w ilości odpowiadającej deszczowi miarodajnemu. Norma ta wskazuje także na konieczność zastosowania dodatkowo dla dachów płaskich odwodnień awaryjnych. Kwestię wpustów reguluje norma EN 1253.
Warto przy tym wiedzieć, że zarówno w grawitacyjnych jak i podciśnieniowych instalacjach odwadniających mogą być stosowane wyłącznie wpusty dachowe przebadane i zgodne z normą EN 1253-2.
Najważniejszą niemiecką normą regulującą kwestię odwodnienia dachów jest DIN 1986-100:2016-12. Zasady przyłączenia wpustów dachowych do pokrycia dachowego reguluje Dyrektywa w sprawie dachów płaskich wydana przez Centralny Związek Dekarstwa Niemieckiego (ZVDH).

Damian Żabicki