Palmy z głową! – pytania czytelników

Zimowe koszmary: co rano trzeba odśnieżyć i dorzucić do pieca. Czy aby na pewno? Po to człowiek wymyślił maszyny, aby pewne czynności (w szczególności te ciężkie i brudne) wykonywały one za nas. Tak jest również w przypadku kotłów na paliwa stałe – rynek oferuje całą gamę urządzeń mniej lub bardziej „bezobsługowych”. Zanim jednak zabierzemy się za wybór ogrzewania w nowym domu warto poznać odpowiedzi na kilka pytań.

EKSPERCI FACHOWEGO INSTALATORA

Izabela Koń
Doradca Techniczny w firmie RAKOCZY STAL

Michał Łukasik
konstruktor ZMK SAS

FOT. 1. Rakoczy Multimax – kocioł dwupaleniskowy na cztery rodzaje paliwa. Fot.: RAKOCZY FOT. 2. Kocioł SLIM przystosowany do montażu zarówno palnika retortowego, jak i peletowego. Fot.: SAS FOT. 3. Rakoczy Popter DS – kocioł dolnego spalania z elektronicznym sterowaniem i nadmuchem. Fot.: RAKOCZY FOT. 4. Przekrój kotła SLIM z palnikiem MULTI FLAME na pelety. Fot.: SAS FOT. 5. Sterownik ST480 zPID – sterownik do kotła retortowego. Steruje podajnikiem, wentylatorem, 4 pompami. Współpracuje z modułami Ethernet, GSM, oraz regulatorem pokojowym. Fot.: RAKOCZY FOT. 6. Palnik retortowy z czujnikiem żaru. Fot.: SAS

1. Jakie są główne różnice mające wpływ na decyzję o wyborze kotła między urządzeniami z górnym i dolnym spalaniem?

Izabela Koń, doradca techniczny w firmie Rakoczy Stal tłumaczy: „Podstawowym kryterium wyboru kotła jest rodzaj paliwa, jakie będziemy w nim stosować. Pod tym względem kotły ze spalaniem górnym są bardzo elastyczne. Ich wielką zaletą jest możliwość spalania właściwie każdego rodzaju paliwa stałego. Kotły ze spalaniem dolnym przystosowane są do jednego rodzaju paliwa, najczęściej jest to węgiel. Mniejsza elastyczność rekompensowana jest przez zaletę mającą zasadniczy wpływ na koszty użytkowania – kotły te mają większą sprawność od urządzeń ze spalaniem górnym. Są więc nie tylko tańsze w eksploatacji, ale też bardziej ekologiczne.”

2. Czy wymieniając stary kocioł z górnym spalaniem na nowoczesny kocioł ze spalaniem dolnym trzeba dokonać jakiś zmian w instalacji?

Jeśli stary kocioł z górnym spalaniem prawidłowo współpracował z instalacją to i nowoczesny, ze spalaniem dolnym, będzie w tych samych warunkach radził sobie świetnie. Są jednak dwa warunki – instalacja c.o. musi być sprawna i w dobrym stanie technicznym. Uwagę również należy zwrócić na stan techniczny komina, ponieważ bardziej skomplikowana konstrukcja wymiennika kotła z spalaniem dolnym wymaga odpowiednio dużego ciągu.

3. Co wpływa na stałopalność kotłów?

Stałopalność to czas pracy urządzenia bez uzupełniania opału. Ma na nią wpływ kilka czynników – są to m.in. jakość i rodzaj paliwa (jego kaloryczność), wielkość mocy cieplnej z jaką pracuje kocioł, obciążenie cieplne budynku (ilość i wielkość odbiorników ciepła tj. grzejników, zasobnika cwu itp.) czy temperatura zewnętrzna.
Na stałopalność ma wpływ między innymi automatyka kotła – kocioł bezobsługowy, wyposażony w precyzyjne, elektroniczne sterowanie parametrami będzie działał bez naszej ingerencji bardzo długo. Dobre parametry kotła oraz precyzyjne sterowanie powodują między innymi dokładniejsze spalanie paliwa, czego efektem jest wolniejsze zużywanie paliwa, a więc rzadsza konieczność uzupełniania zasobnika. Pamiętajmy jednak – nawet najlepszy kocioł nie będzie działał bez paliwa – dlatego długość działania jest bezpośrednio zależna od wielkości zasobnika paliwa. Dokładność spalania, a więc stałopalność kotła, poprawia również stosowanie nadmuchu powietrza.
W przypadku kotłów ze spalaniem dolnym na długość stałopalności wpływ ma wielkość granulatu paliwa. Najlepsze efekty można uzyskać używając węgla kamiennego (typu orzech bądź groszek), łatwo odpalającego się od żaru. W takim przypadku stałopalność jednego zasypu sięga 12 – 24 godzin. Wartość ta zależy także od jakości i konstrukcji elementów wchodzących w skład kotłowni, jakimi są instalacja nawiewno-wywiewna oraz komin (jego rodzaj i wielkość). Ważny jest oczywiście stan techniczny instalacji, oczywistym jest więc to, że do osiągnięcia jak najlepszej stałopalności konieczna jest okresowa konserwacja i czyszczenie wymiennika kotła.

4. Czy warto inwestować w kocioł z podajnikiem retortowym?

Izabela Koń z firmy Rakoczy Stal radzi: – Automatyczne kotły retortowe to nowoczesne, wygodne i oszczędne urządzenia grzewcze, które powoli zastępują tradycyjne kotły zasypowe. Kotły retortowe są oszczędniejsze, gdyż spalają dokładnie taką ilość paliwa jaka jest potrzebna do osiągnięcia zadanej temperatury, dzięki czemu mają znacznie większą sprawność niż tradycyjne kotły zasypowe. Kotły te pracują w pełni automatycznie, a obsługa po uruchomieniu kotła sprowadza się do uzupełniania (raz na kilka dni) paliwa w zasobniku. Współpracują także z szeregiem urządzeń dodatkowych doskonale sprawdzając się w najnowocześniejszych instalacjach grzewczych.

5. Co zyskujemy stosując elektroniczną regulację kotłów?

Automatyczne sterowanie pracą kotła to przede wszystkim komfort użytkowania. Dobre systemy sterowania automatycznego zapewniają utrzymanie w kotle dokładnie takiej temperatury, jaka potrzebna jest do zapewnienia zadanych warunków we wszystkich pomieszczeniach w domu. Pomaga przy tym współpraca ze sterownikami pomp instalacji c.o. Automatyka uwalnia nas również od codziennego dokładania paliwa i usuwania popiołu. Wystarczy raz na kilka dni uzupełnić zasobnik z paliwem i oczyścić pojemnik na popiół. Co niemniej ważne dzięki sterowaniu automatycznemu obniżamy koszty eksploatacji – system umożliwia łatwiejszy i szybszy rozruch kotła oraz wydłużenie czasu spalania, dzięki której paliwo spalane jest dokładniej.

6. Jak niewłaściwe podciśnienia wytwarzane przez komin wpływa na pracę kotła?

Ciąg kominowy ma kolosalny wpływ na prawidłową pracę kotła. Zbyt mały ciąg powoduje niską wydajność cieplną kotła, dymienie, osadzanie się smoły na ściankach wymiennika.

7. Czy stosowanie innego paliwa niż to sugerowane przez producentów kotłów ma duży wpływ na żywotność urządzeń? Czym grozi nieprzestrzeganie tych wytycznych?

Stosowanie niewłaściwego opału to szybsze zużywanie się kotła a więc krótszy czas bezawaryjnej pracy. Przykładem niech będzie używanie paliwa o zbyt dużej wilgotności i zasiarczeniu, które powoduje przyspieszoną korozję wewnętrznego płaszcza wymiennika. Dodajmy, że używając paliwa nie zalecanego przez producenta kotła narażamy się również na utratę praw wynikających z gwarancji.

8. Co jest gorsze z punktu widzenia użytkownika kotła – jego przewymiarowanie czy niedowymiarowanie?

Michał Łukasik, konstruktor ZMK SAS podpowiada: „Dobór odpowiedniej mocy kotła ma duży wpływ na jego późniejszą pracę. Planując zakup kotła na paliwo stałe lepiej wybrać mniejszy niż przewymiarować. Do mniejszego kotła po prostu częściej trzeba będzie podawać paliwo, co w przypadku urządzeń wyposażonych w zasobnik z podajnikiem nie jest żadnym problemem. Mniejszy kocioł to również mniejsza kotłownia i niższa cena urządzenia. Kocioł zbyt dużej mocy będzie pracował nieefektywnie. Przewymiarowanie (zwłaszcza przy długotrwałym utrzymywaniu niskich temperatur wody w kotle) skutkuje przyspieszeniem korozji urządzenia, szybkim zabrudzeniem komory spalania, przewodu kominowego, a w efekcie zmniejszeniem sprawności kotła.”

9. W jaki sposób należy zabezpieczyć instalację c.o. przed skutkami przegrzania kotła?

W przypadku montażu kotła w układzie otwartym zabezpieczeniem przed nadmiernym wzrostem ciśnienia jest przelewowe naczynie wzbiorcze, montowane w najwyższym punkcie instalacji c.o. Montując kocioł na paliwa stałe w układzie zamkniętym, prócz podstawowych zabezpieczeń (zawór bezpieczeństwa i przeponowe naczynie wzbiorcze) zastosować należy urządzenie do odprowadzania ciepła nadmiarowego. Może do być np. zbiornik buforowy, wężownica schładzająca lub dwudrożny zawór termostatyczny DBV1.

10. Jak często należy wykonywać przeglądy serwisowe kotła i całej instalacji grzewczej? Czy wystarczy zrobić to raz przed sezonem grzewczym? Jakie czynności warto wówczas wykonać?

Izabela Koń, doradca techniczny w firmie Rakoczy Stal podpowiada: „Są w zasadzie dwie uniwersalne zasady dotyczące przeglądów serwisowych kotłów na paliwa stałe – należy bezwzględnie trzymać się wytycznych wskazanych przez producenta oraz korzystać z usług dobrych fachowców. Trzymając się tych zasad nie tylko utrzymamy instalację w dobrym stanie (co przełoży się na jej dłuższą żywotność i niskie koszty eksploatacji) ale również w pełnym wymiarze będziemy mogli liczyć na gwarancyjną obsługę urządzeń. Instrukcja użytkowania każdego kotła zawierać powinna wszystkie dane dotyczące jego eksploatacji, w tym częstotliwość przeglądów, czyszczenia i czynności, które należy wykonać przed sezonem grzewczym.”

11. Czy kotły z zasypem górnym zostaną wycofane z rynku na skutek wymogów ecodesign? Jeśli tak – to kiedy?

Dziś kotły na paliwa stałe są podstawowym źródłem energii cieplnej stosowanym w polskich, indywidualnych gospodarstwach domowych i nie zanosi się na to, aby w najbliższym czasie miało się to zmienić. Żyjemy jednak w czasach, gdy dbałość o ekologię i jakość życia lokalnych społeczności, a więc także jakość powietrza, ma coraz większe znaczenie. Dlatego lokalnie wdrażane są Programy Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE) skłaniające użytkowników do wykorzystywania dobrych paliw i urządzeń o jak największej sprawności, co oznacza zmniejszenie ilości spalin. Są to działania długoterminowe, do których dostosowują się oczywiście producenci kotłów na paliwa stałe – już teraz skupiają swoją uwagę na zwiększaniu sprawności i czystości spalania. Dla części użytkowników mam jednak złą wiadomość – typowe „śmieciuchy”, w których palić można w zasadzie każdym śmieciem prędzej czy później odejdą do lamusa. To jednocześnie dobra wiadomość dla nas wszystkich – dzięki temu wszyscy będziemy mogli odetchnąć pełną piersią!

Red.