Bardzo cicha kanalizacja

Poziom hałasu emitowanego przez instalacje kanalizacyjne czasami jest na tyle wysoki, że przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu użytkowników budynku. Wszędzie tam, gdzie wymagane są podwyższone parametry tłumienia hałasu, czyli w przypadku budynków jedno- i wielorodzinnych, hoteli, biurowców, szpitali czy sal konferencyjnych, zainstalować należy system kanalizacji niskoszumowej.

Choć wydawać może się to kuriozalne, dźwięki emitowane przez instalacje często obniżają komfort życia oraz użytkowania budynku. Szczególnie uciążliwe jest to w przypadku pomieszczeń mieszkalnych, hotelowych czy szpitali, dlatego należy mieć to na uwadze już na etapie projektowania obiektu wraz z jego poszczególnymi instalacjami – klimatyzacyjną, kanalizacyjną, wodociągową, centralnego ogrzewania, pomp itd. Ustalając, jak „głośny” może być system wodociągowy i kanalizacyjny, odwołać należy się do normy PN- –87/B-02151/02, wedle której hałas nie powinien przekroczyć 35 dB w przypadku pokojów dziennych przeznaczonych na pobyt człowieka (pokój hotelowy, mieszkalny, sypialnia) oraz 25 dB w nocy.

Źródła hałasu

Hałas instalacyjny pochodzi od przepływających kanalizacją ścieków, od urządzeń (jak spłuczka), instalacji wodociągowej, szczególnie, gdy zaprojektowano rury o zbyt małym przekroju, jak również przy gwałtownych zmianach kierunku. Zwężenia średnicy przewodów wodociągowych czy też zainstalowanie rur o zbyt małym przekroju na całej długości, zmiany prędkości czy kierunku przepływu – to wszystko wpływa na akustyczność systemu. Dźwięki powstają wskutek wewnętrznych uderzeń ścieków w ściany pionów kanalizacyjnych, szczególnie w miejscach zmiany kierunku bądź poprzez dostanie się powietrza do instalacji; praca systemu sprawia, że przewody wpadają w rezonans akustyczny. Niektóre z tych hałasów zostają naturalnie stłumione wewnątrz rur, rozchodząc się po instalacji, część jednak przedostaje się do otoczenia (hałas powietrzny) lub do wnętrza budynku poprzez jego konstrukcję, a wcześniej – elementy mocujące, ściany i stropy (hałas materiałowy). Nie bez wpływu w tym przypadku jest rodzaj zastosowanego mocowania, sama konstrukcja budynku, ilość płynących ścieków, liczba kondygnacji, jak również projekt architektoniczny (lokalizacja pomieszczeń) oraz jakość wykonania instalacji.

Walka z decybelami – instalacje niskoszumowe

Z hałasem możemy radzić sobie na różne sposoby: zwiększyć masę rurociągu i, tym samym, ograniczyć drgania, zaizolować przewody, oddzielić je od przegród za pomocą dźwiękochłonnych materiałów amortyzujących oraz zastosować materiały akustyczne nawet do samej budowy ścian. To w większości jednak „domowe metody”, które nie zawsze przynoszą oczekiwany efekt. Z problemem najlepiej rozprawić się już u źródła, tzn. zwrócić uwagę nie tyle na redukcję powstałych już drgań, ale zapobiec ich powstawaniu. Pewne działania przedsięwziąć musimy więc jeszcze na etapie projektowania i wykonania instalacji. Należy ograniczyć źródła hałasu, czyli gwałtownych zmian kierunku na pionach (odsadzek). Przewodów kanalizacyjnych nie należy wkuwać w ściany, lecz prowadzić w ramach ścianek instalacyjnych. Kolejne zalecenie to wybór specjalnego systemu, który poprzez swoją budowę i zastosowane rozwiązania podwyższy dźwiękoszczelność. W ofercie niemal każdego producenta elementów instalacji kanalizacyjnej znajdziemy systemy niskoszumowe, dzięki którym możliwe będzie znaczne zredukowanie hałasu oraz osiągnięcie normatywnych parametrów akustycznych w pomieszczeniach chronionych (sypialnie, pokoje dzienne). Profesjonalny system kanalizacji niskoszumowej stanowi połączenie specjalnej formuły materiałowej, konstrukcji rurociągów, kształtek oraz specjalnie zaprojektowanych obejm montażowych. Zadaniem tak wykonanej instalacji jest po części pochłonięcie hałasu wewnątrzkanałowego, ale także zlikwidowanie propagowanych drgań akustycznych poprzez likwidację mostka akustycznego w miejscach kontaktu rur z konstrukcją budynku (dzięki m.in. obejmom akustycznym). Kompatybilność z innymi elementami kanalizacyjnymi i urządzeniami sanitarnymi pozwala na ich zastosowanie także przy podłączeniu wanien, misek ustępowych, umywalek oraz wykonanie połączeń również z przewodami z innych materiałów (jak PP, PVC, PE czy żeliwo).

Specjalne materiały

Producenci systemów tworzywowych wciąż pracują nad poprawieniem właściwości technicznych wykorzystywanych materiałów. Warto zwrócić uwagę na polipropylen modyfikowany, powstały na bazie tworzywa i mineralnych wypełniaczy. Przewody zbudowane z trzech warstw o różnej gęstości i grubości, zapobiegają rozprzestrzenianiu się dźwięku poprzez trzy różnego rodzaju bariery pochłaniające lub odbijające hałasu, co pozwala na znaczną redukcję odgłosów z instalacji. Na rynku dostępne są również trójwarstwowe przewody z kopolimeru PP, w którym jako wypełniacz jednej z warstw zastosowano talk. Charakteryzują się stosunkowo wysoką sztywnością, generują poza tym niewielki hałas powietrzny.

Cicha instalacja

Zmniejszeniu dźwięków materiałowych służą przede wszystkim mocowania wytłumiające dźwięki, czyli specjalnie zaprojektowane obejmy akustyczne z gumowymi wkładkami montowane pomiędzy przewodami instalacyjnymi a konstrukcją budynku. Maksymalnie ograniczają one powstawanie mostków akustycznych oraz zapobiegają transmisji drgań. Przy montażu instalacji należy pamiętać przede wszystkim o prawidłowym rozmieszczeniu obejm oraz dostosowaniu ich rozmiaru do średnicy rur, kierując się przy tym wytycznymi producenta. Ponadto, nie bez znaczenia jest prawidłowe zaciśnięcie obejmy na przewodzie podczas montażu – zbyt silne sprawi, że właściwości tłumiące będą w większości utracone, zbyt słabe zaś nie zapewni dobrego zamocowania rur. Zauważmy również, że tylko taki system mocowań, jaki został określony w udostępnionym przez producenta raporcie badawczym zagwarantuje redukcję hałasu na danym poziomie (wykorzystanie innych obejm podwyższy głośność systemu, a obowiązujący raport akustyczny utraci swoją ważność). Łączenie różnych systemów i stosowanie innych obejm jest sprzeczne z aprobatą techniczną oraz akustyczną i ujemnie wpływa na postrzeganie norm akustycznych w pomieszczeniach. Aby zapobiec powstawaniu hałasu w instalacji kanalizacyjnej, należy odpowiednio zaprojektować jej poszczególne odcinki – tak, aby przy zmianie jej kierunku o 90° poprowadzić przewody za pomocą dwóch kolan 45° w miejsce jednego kolana 90°. Dzięki temu energia oraz prędkość ścieków zostanie zmniejszona, czyli uderzenie ścieków w ściankę rury w miejscu załamania kierunku będzie charakteryzował niższy poziom hałasu.

Dodatkowe rozwiązania

Warto zwrócić uwagę na dodatkowe rozwiązania oferowane przez poszczególnych producentów systemów niskoszumowych, jak np. odpowiednio wyprofilowane krawędzie kielicha, które tworzą stabilne gniazdo dla uszczelki czy też mufy nasadowe uwzględniające kompensację wydłużeń, łączące rury bezkielichowe montowane na pionach kanalizacyjnych. Ważna jest również odporność zastosowanych elementów na działanie gorącej wody (której temperatura w przepływie ciągłym wynosi często 90° C, a podczas krótkich obciążeń termicznych nawet 95° C), a także ścieków chemiczne agresywnych (rury charakteryzują się odpornością na substancje silnie zasadowe i silnie kwaśne). Nie bez znaczenia jest również struktura przewodu instalacji niskoszumowej w jego wewnętrznej części – rura powinna mieć idealnie gładką powierzchnię, co umożliwia swobodne przepływanie wody i ścieków, dzięki czemu nie tworzy się osad i rury w następstwie nie zarastają. Godne uwagi w przypadku nowoczesnych rozwiązań są również zagadnienia ochrony przeciwpożarowej. Jeśli w budynku występują strefy pożarowe, instalacji musi być zabezpieczona przed przeniesieniem ognia przy przejściach przez przegrody budowalne do pomieszczeń chronionych tak, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się pożaru. Służą temu specjalne kołnierze ochronne, które dzięki zaciskowym zamknięciom zamontować można nawet na gotowej instalacji. Kołnierze wypełnione są materiałem, który po przekroczeniu pewnej temperatury rozpręża się do środka rury i zamyka otwór w przegrodzie.

Montaż

Szczególną ostrożność powinniśmy zachować przy przeprowadzaniu niskoszumowego przewodu przez przegrody budowlane i pomiędzy kondygnacjami, aby system nie przekazywał drgań ścianom oraz konstrukcji budynku. Za każdym razem stosować należy kołnierz z materiału o właściwościach dźwiękochłonnych. O izolacji zadbajmy także w przypadku przewodów zabetonowanych. Pamiętajmy też, że wskutek zmian warunków termicznych długość rur również może się zmienić (przewody mocujemy więc tak, aby podczas betonowanie nie przesuwały się). Natomiast podczas mocowania do ścian i stropów należy zastosować obejmy stalowe akustyczne z wkładką gumową.

Częste błędy

By podczas pracy instalacja kanalizacyjna nie przekazywała uciążliwych dźwięków, często poleca się zaizolowanie jej za pomocą otuliny. To jednak rozwiązanie niepotrzebne w systemach niskoszumowych, a w przypadku standardowych instalacji – doraźne, nie likwidujące całego problemu. Przewód taki należałoby ukryć w szachcie obłożonym od wewnątrz miękką otuliną. Ponadto, nie pomijamy izolacji kształtek, które w dużej mierze wpływają na rezonowanie dźwięku. Oczekiwanego efektu nie uzyskamy również, jeśli zastosujemy specjalistyczne mocowania akustyczne, ale ze standardowymi rurami kanalizacyjnymi (czyli nie charakteryzującymi się wysoką dźwiękoszczelnością). Poza tym jest to nawet nieopłacalne – jeśli już inwestować, to w kompletny system, który zapewni oczekiwany efekt. Półśrodki są drogie, ale niestety w przypadku walki z hałasem nieskuteczne.

Pamiętajmy, że instalację niskoszumową nie zawsze musimy stosować na całej sieci podejść kanalizacyjnych. Wszystko zależy od konstrukcji budynku oraz sposobu prowadzenia przewodów. Jeśli np. poziomy prowadzone są w piwnicach nieużytkowych, a strop nad piwnicą charakteryzuje się dobrą izolacyjnością, wtedy poziomy w piwnicy mogą być wykonane z materiału o gorszych parametrach akustycznych. W miejscach, w których generowany jest najwyższy poziom hałasu, czyli piony kanalizacyjne i przejścia z pionu w poziom (odcinki poziome ok. 1,5 m) należy wykonać w systemie o najwyższych parametrach akustycznych.

Iwona Bortniczuk
Na podstawie materiałów firm:
Poliplast, Marley, Geberit, Magnaplast, Wavin