Rury warstwowe czy tradycyjne

W sytuacji, kiedy musimy wybrać rury instalacyjne, stajemy często przed wyborem: tworzywo czy metal? A może tak dwa w jednym? Podpowiadamy, na co się zdecydować.

Fot. Idmar

Rura tradycyjna wyprodukowana jest albo z metalu, albo z tworzywa sztucznego. Zarówno jednak tworzywo jak i metal mają swoje zalety. Jeśli je połączymy, otrzymamy produkt niemal doskonały – mianowicie rurę warstwową. Jest ona nazywana bardzo charakterystycznie – „sandwich”, ponieważ jej konstrukcja przypomina konstrukcję wielowarstwowej kanapki ze sztucznego tworzywa. A dokładnie posiada ona dwie warstwy z takich tworzyw jak polietylen, polietylen usieciowanego lub polipropylen, które przełożone są warstwą metalu (najczęściej jest to aluminium) albo wzmacnianego tworzywa wyjściowego (np. polipropylen wzmacniany włóknem szklanym).

Rury tradycyjne

Do ich budowy stosuje się trzy podstawowe rodzaje tworzywa: stal, miedz oraz tworzywa sztuczne. Każda z tych możliwości dopuszcza wiele wariantów produkcji rur. Każdy z wariantów ma swoje zalety i wady. Do niedawna bardzo popularna była stal, która charakteryzowała się ogromną wytrzymałością mechaniczną. Stal jest też odporna na wysokie temperatury i odznacza się małą rozszerzalnością cieplną. Jest jednak bardzo ciężka i podatna na korozję. Poza tym woda w rurach stalowych szybko traci temperaturę. Lubią się w niej odkładać liczne osady, kumuluje więc rozwój bakterii. Nie nadaje się więc wszędzie tam, gdzie potrzebujemy rur do wody użytkowej. Tu lepiej sprawdzi się miedź, która jest odporna na temperaturę, ciśnienie i promieniowanie ultrafioletowe. Nie ulega starzeniu. Rury miedziane są małe i zajmują niewiele miejsca. Ich montaż jest prosty i szybki, ale są one jednocześnie mało odporne na zarysowania. Dlatego lubią się do nich przedostawać zarówno ziarenka piasku, jak kurz czy inne liczne zanieczyszczenia. Jednak w przeciwieństwie do stali miedź zabija bakterie, nie dopuszcza do rozwoju grzybów. Podobnie swoje plusy i minusy mają rury z tworzyw sztucznych, które wprawdzie są odporne na korozję i nie powstaje w nich kamień kotłowy, nie przenoszą drgań, tłumią wibracje i szumy powstające w instalacji oraz są obojętne chemicznie, nie wchodzą więc w reakcję z wodą i zawartymi w niej związkami. Nie mają też wpływu na smak, barwę i zapach wody. Są lekkie. Łatwo je transportować i zamontować samodzielnie. Dopuszczają jednak przedostawanie się do nich tlenu, który obniża jakość rur poprzez przyspieszanie ich korozji i znaczne obniżenie wydajności.

Bezkonkurencyjna warstwowość

Fot. Vesbo Fot. Vesbo Fot. 3. Jakość łączenia rur warstwowych poprawiają dedykowane do nich systemy złączek. Fot. Viega

Rury warstwowe stosuje się wszędzie tam, gdzie nie sprawdzają się rury tradycyjne. Warto wiedzieć, że konstrukcja rur warstwowych jest dość skomplikowana i dlatego też świadczy o ich wysokiej jakości i odporności. Rura warstwowa złożona jest z pięciu warstw o wykonywana przez ultradźwiękowe lub laserowe łączenie blachy aluminiowej. Na tak przygotowaną rurę od wewnątrz i na zewnątrz nanoszony jest specjalny klej zapobiegający jej rozwarstwieniu, po czym nakładane są tam warstwy tworzywa sztucznego. Brzmi profesjonalnie? Bo tak właśnie jest!

Na co i po co

Rury warstwowe mają też tę przewagę nad tradycyjnymi, że ich zastosowanie jest naprawdę szerokie. Można je wykorzystać w instalacji wody zarówno ciepłej jak i zimnej, a także w instalacjach grzewczych. Szczególnie wskazane są w tych wypadkach, gdzie muszą przewodzić ciecze o bardzo wysokich temperaturach, gdzie nie zawsze radzą sobie rury tradycyjne. Nowoczesne rury warstwowe pojawiły się na naszych rynkach w odpowiedzi na wciąż rosnące wymagania budowy sieci wodociągowych kanalizacyjnych, gazowych czy telekomunikacyjnych. Zostały wprowadzone przez producentów na rynek po to, aby częściowo zastąpić rury tradycyjne z metali i tworzyw sztucznych. Wachlarz zalet, którymi dysponują, jest naprawdę szeroki: są bardzo lekkie, a więc łatwe w transporcie, są gładkie hydraulicznie, co powoduje, że utrata ciśnienia jest niewielka, a co bardzo ważne – nie zarastają. Nie ulęgają przy tym działaniu korozji, nie wpływają na osłabienie jakości wody, nie powodują zanieczyszczeń, w tych rurach nie dochodzi do rozwoju bakterii Legionella. Są proste w montażu. Ich wybór jest szeroki, można znaleźć cała gamę produktów zróżnicowanych pod względem średnic rur, kształtek i złączek. Wykazują się wydłużalnością cieplną. Dzięki aluminium, które znajduje się w konstrukcji tych rur, stają się one gazoszczelne, nie powodując przenikania tlenu. Rury takie mają też przedłużoną żywotność względem promieni UV. Dzięki nim zyskaliśmy większą ochronę, bezpieczeństwo, dużą żywotność, większą wytrzymałość na skrajne obciążenia mechaniczne, możliwość stosowania różnych technologii posadawiania rur, a także, w konsekwencji, mniejsze koszty inwestycyjne i krótszy okres realizacji inwestycji.

Zastosowanie

Rury warstwowe ze względu na ich właściwości stosuje się przede wszystkim w instalacjach grzewczych. Dzięki wprowadzenie w nie wkładki metalowej zwiększa się cieplną odporność rur – niektóre wytrzymują krótkotrwałe wystawienie na temperaturę 110°C. Rury warstwowe w otulinach zabezpieczają instalację zimnej wody przed roszeniem, a ciepłej – przed stratami ciepła. Ich dodatkową zaletą jest dobre tłumienie szumów.

Fot. 1. Przykład budowy rury warstwowej. Fot. Idmar

Gdzie i jak dokonać zakupu

A jak sprzedawane są rury? W zależności od rodzaju tworzywa – rury występują w zwojach lub w prostych odcinkach. Oczywiście rury, które można stosować instalacjach ogrzewania podłogowego, gdzie muszą być wyginane i nie powinny być łączone na długości, są rurami elastycznymi. A jak sprawdzić, jakie materiały składają się na wybraną przez nas rurę? Otóż informacja o jej składzie znajduje się na boku. Można na nim przeczytać informację np. o kolejnych warstwach: PEX/Al/ PEX (polietylen sieciowany / aluminium / polietylen sieciowany), PP-R/Al/PP (polipropylen typ 3 / aluminium / polipropylen), PEX/Al/HDPE (polietylen sieciowany / aluminium / polietylen wysokiej gęstości). Na koniec pamiętajmy, że bieżąca woda to dzisiaj standard w każdym budynku, zarówno mieszkalnym, jak i przemysłowym. I każdy inwestor będzie musiał podjąć decyzję, jaką instalację wodną założy. Warto pamiętać przy tym, że rury występują w różnych kombinacjach wyżej wspomnianych tworzyw: mamy więc np. rury miedziane twarde, półtwarde lub miękkie. Rury z tworzyw sztucznych też są mocno zróżnicowane, podobnie jak rury warstwowe. Na trwałość instalacji ze stali oraz miedzi wpływ ma przede wszystkim jakość przesyłanej wody. Ten ostatni czynnik również musimy mieć na uwadze, planując instalacje w naszych budynkach.

Fot. 2. Zastosowanie rur warstwowych jest bardzo szerokie. Fot. Viega

Małgorzata Szcześniak