Kotły na paliwa stałe ponownie znalazły się w kręgu zainteresowań właścicieli budynków jednorodzinnych. Innowacyjne rozwiązania technologiczne zwiększające komfort eksploatacji kotłów stanowią korzystną i ergonomicznie przekonującą alternatywę dla ogrzewania z wykorzystaniem gazu lub energii elektrycznej. Na ich korzyść pracuje szeroki wachlarz możliwych do zastosowania paliw o stosunkowo przystępnej cenie i dostępności.

Producenci kotłów na paliwa stałe podejmują wciąż nowe wyzwania, będące odpowiedzią na rosnące wymagania użytkowników w zakresie funkcjonalności, wydajności i efektywności spalania, oddziaływania na środowisko naturalne oraz ekonomii ogrzewania budynku. Rezultatem intensywnych prac nad znalezieniem konkurencyjnych na rynku rozwiązań jest szeroka gama produktów we wszystkich segmentach cenowych. Wybierać można pomiędzy tanimi konstrukcjami z ręcznym zasypem paliwa, kotłami wyposażonymi w prostą, mechaniczną regulację spalania oraz automatycznymi urządzeniami z najwyższej półki.
Wygodne automaty
Jednym z charakterystycznych trendów oddziałujących na ofertę rynkową producentów jest podążanie w kierunku automatyzacji oraz zdalnego sterowania kotłami za pomocą telefonów komórkowych czy też tradycyjnych komputerów stacjonarnych lub przenośnych wykorzystujących dostęp do internetu. Nowoczesne kotły na paliwa stałe są wyposażane w rozbudowane układy automatyki i sterowania procesem spalania, które pozwalają na mało uciążliwą obsługę urządzeń.

W kotłach z automatycznym podajnikiem paliwa jeden załadunek zbiornika, w zależności od jego wielkości i temperatury panującej na zewnątrz, wystarcza nawet na 3-5 dni standardowego ogrzania domu. To niemal bezobsługowe rozwiązanie pozwala na umieszczenie w specjalnym zasobniku paliwa, które jest transportowane sterowanym automatycznie podajnikiem do pieca w ilości i czasie odpowiadającym bieżącemu zapotrzebowaniu na temperaturę wody wskazaną przez sterownik. Jego praca jest optymalizowana w oparciu o rodzaj zastosowanego paliwa. Użytkownicy mają do wyboru urządzenia z podajnikami tłokowymi lub ślimakowymi przystosowanymi do pracy z różnymi rodzajami paliwa, m.in. ekogroszkiem, miałem węglowym, peletem czy też brykietem drzewnym.
Funkcjonalność kotłów automatycznych zwiększyła się dzięki udoskonalonym regulatorom elektronicznym z ciekłokrystalicznymi wyświetlaczami komunikującymi użytkownikowi stan kotłów w formie tekstowych opisów parametrów w jednym z kilkunastu zaimplementowanych języków lub przy wykorzystaniu prezentacji graficznej. Zaawansowane regulatory nowej generacji, dopasowane do kotłów na konkretne paliwa, pozwalają m.in. na bardziej precyzyjne sterowanie. Ma to znaczące przełożenie na rozwój nowoczesnych i spełniających wyśrubowane normy emisji szkodliwych związków do atmosfery kotłów na pelet i gaz drzewny. Niektóre z urządzeń dodatkowo wyposażono w moduły komunikacji zewnętrznej. Umożliwiają one przesyłanie informacji o stanie urządzenia lub alarmie do użytkownika za pośrednictwem telefonu komórkowego lub sieci internetowej. W zaawansowanych technologicznie modelach dostępne jest nawet sterowanie kotłem przy użyciu telefonu lub komputera.

Nowoczesne kotły zyskały też możliwość pracy w oparciu o dane z czujnika temperatury zewnętrznej, popularnie zwaną regulacją pogodową. Pozwala ona na lepsze sterowanie poszczególnymi urządzeniami i samym kotłem, gwarantując oszczędność paliwa oraz zwiększenie komfortu eksploatacji. Do najważniejszych funkcji regulatora należą: optymalne dostosowanie czynnika grzewczego do zmiennych warunków pogodowych, ustawienie programu tygodniowego ogrzewania, dodatkowa ochrona kotła w przypadku zastosowania zaworów mieszających z napędem, zaprogramowanie czasu grzania c.w.u., oraz sterowanie procesem palenia w kotle. Czujniki pogodowe wykorzystano m.in. do sterowania zaworami mieszającymi lub pompami, umieszczonymi za kotłem, co zapewniło bardziej płynną i precyzyjną regulację temperatury wody dostarczanej do instalacji grzewczej oraz stabilne utrzymywanie temperatury wody powracającej do kotła. Rozwiązanie to zdecydowanie wydłuża żywotność urządzenia, ponieważ zbyt niska temperatura wody powoduje korozję niskotemperaturową wymiennika ciepła kotła i jego szybszą degradację.
Wprowadzenie nowoczesnych technologii, zarówno w odniesieniu do samej pracy kotła, jak i jego komunikacji z otoczeniem, w sposób bezpośredni wpływa na cenę, dlatego też produkty o podwyższonym komforcie użytkowania znajdziemy przede wszystkim w segmencie premium.
Kompaktowe rozmiary
Rynek kotłów na paliwa stałe rozwija się w kierunku oferty dopasowanej do domów jednorodzinnych o niewielkiej powierzchni użytkowej. Ich kompaktowe rozmiary pozwalają na zaprojektowanie pomieszczeń przeznaczonych na kotłownie, które będą zgodne z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu ministra infrastruktury, ale nie wpłyną znacząco na koncepcję architektoniczną budynku.
W portfolio producentów i dystrybutorów urządzeń grzewczych wyróżniają się nowe propozycje kotłów na paliwa stałe, których główną zaletą są niewielkie gabaryty. Ciekawym rozwiązaniem, pozwalającym na jeszcze łatwiejsze podłączenie kotła do komina i ustawienie w kotłowni jest wyprowadzenie czopucha przez dekiel w górnej części kotła – wariant oferowany przez jedną z marek. Większość urządzeń kompaktowych reprezentuje zaawansowaną technologicznie grupę kotłów automatycznych, pozwalających na prostą i mało uciążliwą obsługę, często ograniczającą się jedynie do rozpalenia paleniska oraz usuwania popiołu. Dostępne na rynku produkty są przeznaczone przede wszystkim do spalania ekogroszku lub peletu w trybie automatycznym, który pozwala uzyskać wysoką efektywność procesu, a także niższą emisję substancji szkodliwych. Niektóre modele zostały wyposażone w dwa niezależne paleniska – jedno automatyczne, a drugie tradycyjne utworzone przez ruszt stalowy lub ruszt wodny. Konstrukcje wzbogacone dodatkowym paleniskiem umożliwiają nie tylko pracę kotła w sytuacjach awaryjnych, wynikających np. z braku dostawy energii elektrycznej, ale również stwarzają możliwość okresowego spalania innych paliw, bądź wykonywania krótkookresowych cykli tzw. „przepalania” zarówno w trakcie, jak i przed rozpoczęciem, czy po zakończeniu sezonu grzewczego. Nad prawidłowym przebiegiem procesu spalania w kotłach czuwają najnowszej generacji sterowniki, które można rozbudować o moduły sterujące zaworami mieszającymi, regulator pokojowy oraz moduły sterowania kotłem poprzez Internet i GSM.

Przyjazne dla środowiska
Na rynku pojawiają się coraz bardziej zaawansowane urządzenia grzewcze spełniające wysokie parametry ekologiczne, m.in. dotyczące wysokiej sprawności kotłów, niskiej emisji tlenku węgla, pyłu, cząstek organicznych. Wśród oferty ekologicznych rozwiązań wyróżniają się kotły wykorzystujące biomasę, czyli tanie i łatwo dostępne odpady drzewne, rośliny energetyczne, słomę, ziarno energetyczne.
Popularnością cieszą się zwłaszcza modele wyposażone w innowacyjne palniki do spalania pelet w trybie automatycznym. Zapewniają one optymalne ustawienie urządzenia do faktycznie zapotrzebowanych parametrów oraz wygodną i w pełni zautomatyzowaną eksploatację. Nad bezpieczeństwem i niezawodnością pracy czuwa automatyka palnika z rozbudowanym system autodiagnostyki. Na efektywność kotła i wygodę użytkowania dodatkowo wpływa zastosowane sterowanie pogodowe. Niektórzy producenci oferują również palniki peletowe z automatycznym oczyszczaniem strefy spalania, co jest bardzo przydatne przy stosowaniu gorszej jakości pelet. Ważnym atutem biopaliw, a zwłaszcza pelet jest niewielka ilość tworzącego się popiołu, co wpływa na częstotliwość usuwania popiołu i czyszczenia kotła.
Szeroka gama paliw
W ofercie handlowej coraz częściej znajdziemy kotły dwu- i wielopaliwowe, pozwalające na ogrzewanie pomieszczeń paliwem, które w danym momencie jest najtańsze lub najbardziej dostępne. Nowoczesne konstrukcje posiadają dwa paleniska i są przystosowane do spalania różnych rodzajów paliw. Producenci w odpowiedzi na zainteresowanie użytkowników wykorzystaniem jak najszerszego wachlarza możliwości, wprowadzają na rynek m.in. kotły dwupaleniskowe z palnikiem peletowym umożliwiające spalania pelet w trybie automatycznym oraz drewna w dodatkowym ręcznym palenisku. Ciekawą propozycją są kotły przystosowane zarówno do spalania ekogroszku oraz miału na retorcie, jak i innych paliw na oddzielnym, tradycyjnym palenisku z wykorzystaniem rusztu wodnego, znajdującego się nad retortą. Alternatywą dla tego rozwiązania są kotły dwupaleniskowe z palnikiem przeznaczonym do spalania opałów sypkich z zasobnika (ekogroszek, pelet, miał) oraz paleniskiem z żeliwnym rusztem do spalania drewna kawałkowego. Producent modeli wykorzystujących ruszta żeliwne w konstrukcji kotłów, podkreśla ich znaczną rolę w podniesieniu efektywności spalania w palniku retortowym oraz takie zalety jak niedopuszczenie do wychłodzenia w strefie dopalania spalin mające wpływ na rzadsze czyszczenie, wyższą sprawność i ekologiczne spalanie.
Rozwiązania zapewniające efektywność i oszczędność użytkowania znajdziemy również w ofercie kotłów z ręcznym podawaniem paliwa. Konstrukcja nowej na rynku serii urządzeń z tego segmentu pozwala na stosowanie wszystkich rodzajów paliw stałych, które dodatkowo mogą być rozpalane także od góry. Kotły o rozpiętości mocy grzewczej od 12 do 30 kW są wyposażone w wentylator oraz elektroniczny system sterowania. Zastosowanie poziomego trójciągowego wymiennika ciepła powoduje uzyskanie wysokiego współczynnika odbioru ciepła. Dodatkowo użycie technologii gięcia detali wymiennika minimalizuje ilość spoin w nim występujących, co przekłada się na wydłużenie żywotności kotła. Rezygnacja z automatyzacji procesu podawania paliwa znajduje swoje odzwierciedlenie w niższym koszcie zakupu, co plasuje je na średniej półce cenowej.
Z d a n i e m E K S P E R T A

Dział techniczny ZMK SAS
Na jakie elementy podczas doboru kotła na paliwo stałe klient powinien zwrócić uwagę?
Pierwszym krokiem przy wyborze kotła powinno być określenie rodzaju opału jaki chcemy spalać w kotle – należy stosować zalecany przez producenta opał do zakupionego typu kotła. Przeliczmy uważnie koszty – może się bowiem okazać, że lepiej zainwestować w kocioł z automatycznym podawaniem paliwa (eko-groszek, miał, pelety), tym bardziej jeśli możemy w nim spalać kilka rodzajów opału. Zyskujemy komfort użytkowania (zasyp raz na kilka dni) i ekonomiczne spalanie dzięki precyzyjnemu regulowaniu żądanej temperatury. Dla zabezpieczenia się przed sytuacją braku energii warto wybrać kocioł z dodatkowym rusztem wodnym do tradycyjnego spalania paliw.
Warto pomyśleć o wykonaniu bilansu energetycznego budynku – znajomość zapotrzebowania cieplnego pomoże dobrać kocioł o optymalnej mocy grzewczej. Dokładną wartość zapotrzebowania uwzględniającą technologię budynku, kubaturę ogrzewanych pomieszczeń, izolację termiczną, typ instalacji, powinien określić projektant. Podstawą doboru kotła jest bilans cieplny ogrzewanych pomieszczeń wg normy PN-EN 12831:2006.
Sprawdzajmy wymiary kotłów, usytuowanie zasobnika opału – właściwie dobrany kocioł do warunków naszej kotłowni zapewni komfortowe i bezpieczne użytkowanie.
Zwracajmy uwagę na jakość wykonania, sprawność wymiennika, wyposażenie standardowe i opcjonalne, łatwość czyszczenia, a także na co otrzymujemy gwarancję i czy nasz kocioł będzie serwisowany. Zawsze warto dopytać o interesujące nas szczegóły u dystrybutora lub bezpośrednio u producenta.
Paula Wendland
Artykuł powstał na podstawie materiałów firm:
ZMK SAS, LUMO Technika Grzewcza, ENVO, Rakoczy Stal.
Dodaj komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.