Rodzaje rur w grawitacyjnej kanalizacji zewnętrznej

Rury w grawitacyjnej kanalizacji zewnętrznej muszą być trwałe i odporne na obciążenia. Standardowy system kanalizacji bazuje na rurach i kształtkach. Ważny jest również prosty ale funkcjonalny sposób połączeń kielichowych, który zapewnia 100% szczelności i łatwy montaż. Dzięki gładkiej powierzchni wewnętrznych ścianek rur nie powstają osady. W rowkach umieszczone są uszczelki elastomerowe. Należy mieć na uwadze małą masę rur i kształtek.

Nie ma wątpliwości co do tego, że transportowanie ścieków z budynków mieszkalnych, komercyjnych czy z obiektów przemysłowych do oczyszczalni lub do rurociągów kanalizacyjnych wymaga odpowiednich systemów instalacyjnych. Rozwiązania tego typu muszą zapewnić bezpieczeństwo, łatwy montaż i trwałość instalacji. Najczęściej zastosowanie znajduje w tym zakresie kanalizacja grawitacyjna. Wykorzystuje się ją do transportowania zarówno ścieków sanitarnych jak i deszczowych. Chodzi tutaj przede wszystkim o rury PVC-u, PP i PEHD, ze ściankami gładkimi i strukturalnymi. Warto również wspomnieć o szerokim asortymencie w zakresie kształtek do łączenia na wcisk.

Cechy ogólne

Odpowiednie właściwości oferowanych na rynku systemów kanalizacyjnych pozwalają na szybkie, trwałe i szczelne wykonywanie instalacji zewnętrznych. Systemy te oferowane są przede wszystkim jako kompletne systemy kanalizacyjne bazujące nie tylko na rurach ale i kształtkach oraz łącznikach (w pełnym zakresie średnic). Do dyspozycji są również studzienki inspekcyjne o średnicach 200, 315, 400, 425 i 630 mm. Warto również wspomnieć o studzienkach o średnicach 800 i 1000 mm. Nowoczesne systemy kanalizacyjne cechują się łatwym i precyzyjnym montażem. Mają niską masę dlatego też jest możliwy montaż i układanie całych odcinków przewodu praktycznie w każdych warunkach. Uszczelki są zamontowane fabrycznie a powstałe połączenia są szczelne i trwałe.

Należy mieć na uwadze wysoki poziom wytrzymałości konstrukcyjnej rur. W efekcie w normalnych warunkach gruntowo -wodnych z założeniem spełnienia warunków w zakresie posadowienia oraz układania i obsypki zapewniona jest właściwa wytrzymałość konstrukcyjna na obciążenia statyczne od gruntu zasypowego oraz obciążenia dynamiczne od ruchu drogowego. Poszczególne elementy systemów kanalizacyjnych są odporne na działanie substancji chemicznych w przepływającym medium oraz na oddziaływanie środowiska zewnętrznego.

Stąd też są odporne na działanie kwaśnego i zasadowego środowiska gruntowo-wodnego i olejów, korozję ogólną i wżerów oraz ścieranie w efekcie działania wód mocno zamulonych i zanieczyszczonych łącznie z piaskiem. Trzeba również mieć na uwadze odporność na oddziaływanie chemiczne odprowadzanych ścieków. Rury są odporne na odkładanie osadów od wewnętrznej strony a gładkie ścianki zabezpieczają przed rozwojem mikroorganizmów i bakterii na powierzchni. Dzięki niskiemu współczynnikowi chropowatości bezwzględnej rur termoplastycznych, zwłaszcza po wieloletniej eksploatacji, zyskuje się dobrą przepustowość, czego nie są w stanie zagwarantować rury betonowe czy żeliwne.

Cechy konstrukcyjne

Oferowane na rynku rury do kanalizacji zewnętrznej nabyć można w średnicach od 110 do 500 mm w klasie 4 kN/m2, 8 kN/m2 oraz 12 kN/m2 w odcinkach o długości 3 i 6 m. Istotną rolę odgrywają uszczelki. Najczęściej są one olejoodporne i mają pierścień wykonany z polipropylenu z włóknem szklanym. Jest on trwale mocowany w kielichu rury. Z kolei kształtki są wyposażane w uszczelki wargowe lub olejoodporne z pierścieniem. Niektóre rury i kształtki z jednorodną ścianką mają wydłużony kielich formowany na gorąco wokół konturów uszczelki olejoodpornej oraz pierścień wzmacniający z polipropylenu z włóknem szklanym. Uszczelka jest integralną częścią kielicha co zapewnia nierozerwalne połączenie. Działa ona jako narzędzie do formowania kielicha.

Wewnętrzna średnica kielicha formuje się bezpośrednio na wzmocnieniu uszczelki, gwarantując dokładne spasowanie i wyeliminowanie problemów z tolerancjami w kielichu. Rury i kształtki mają szczelność złącza na ciśnienie 2,5 bar zgodnie z normą PN-EN 1277. Przeprowadza się również próby odporności na płukanie hydrodynamiczne 250 bar zgodnie z normą CEN/TR 14920. Ważne jest cechowanie znajdujące się najczęściej na wewnętrznej powierzchni rury. Podawane są w ten sposób parametry techniczne co umożliwia identyfikację materiału podczas inspekcji CCTV. Niektórzy producenci specjalnym znakiem oznaczają rury, które mogą być stosowane w obszarach gdzie budowa sieci jest prowadzona w temperaturach -10°C wg PN-EN 1411.

Rury dwuścienne

Oferowane na rynku rury kanalizacyjne o konstrukcji dwuściennej zapewniają wysoki poziom sztywności obwodowej SN8. Poszczególne elementy nabyć można ze średnicami DN/ID 100-800 mm. Rozwiązania tego typu znajdują zastosowanie w miejscach o dużych obciążeniach statycznych i dynamicznych. Chodzi tutaj np. o pasy drogowe autostrady i inne drogi, a także parkingi w tym dla samochodów ciężarowych. Rury takie mogą być również stosowane pod nasypami kolejowymi, na terenach gdzie występują szkody górnicze oraz pod lotniskami. Ważna jest tutaj odpowiednia elastyczność i konstrukcja, dzięki której mogą powstawać samonośne przepusty drogowe. Jako elementu systemu rur dwuściennych oprócz rur należy wymienić złączki przejściowe, redukcje, kształtki z odejściami, kolana, złączki, odgałęźniki, a także złączki naprawcze. Do nabycia są również specjalne otwornice i uszczelki o-ring.

Rury PVC ze ścianką litą

Oferowane na rynku rury kanalizacji zewnętrznej z PVC ze ścianką litą nabyć można z klasą sztywności obwodowej SN8 i SN4. Tym sposobem można dobrać odpowiednie rozwiązanie w zależności od warunków obciążenia. Zyskuje się możliwość wykonywania sieci o różnym stopniu rozbudowy oraz łączenia z systemami z innych materiałów. Zakres średnic najczęściej wynosi DN/OD 110-500mm.

Rury PVC ze ścianką z rdzeniem spienionym

Rury PVC ze ścianką z rdzeniem spienionym bardzo często wykorzystuje się do wykonywania przyłączy kanalizacyjnych w budownictwie jednorodzinnym oraz przy uzbrojeniu działek kubaturowych. Rury ze ścianką z rdzeniem spienionym mogą być również używane pod pasami o ruchu ciężkim a niektóre wersje mogą być użyte jako instalacje podposadzkowe.

Rury do renowacji ciasnopasowanej

Specjalne rozwiązania w zakresie rur kanalizacyjnych są oferowane z myślą o renowacji ciasnopasowanej. Rury tego typu mają ścianki lite z przekrojem poprzecznym w kształcie litery C. Takie rozwiązanie zapewnia łatwe wciąganie do odnawianego rurociągu. Rury do renowacji ciasnopasowanej umożliwiają renowację skorodowanych i uszkodzonych instalacji rurowych zarówno bezciśnieniowych jak i ciśnieniowych z niewielkimi łukami przy średnicy od 100 do 500 mm. W takiej technologii do modernizowanego rurociągu wciąga się rurę ciasnopasowaną, która ma za zadanie przejęcie funkcji istniejącego rurociągu. Rury na etapie dostawy są nawinięte na stalowe bębny. Ponadto rury mają zmieniony fabrycznie kształt przekroju poprzecznego z kołowego na kształt zbliżony do litery C. Mniejszy przekrój poprzeczny jest gwarancją łatwego wciągnięcia do istniejącego rurociągu. Jeżeli rura jest już wciągnięta to podgrzewa się ją parą wodną i dzięki zjawisku tzw. „pamięci kształtu” polietylenu powraca do swojego pierwotnego okrągłego przekroju. Z kolei podczas chłodzenia istotną rolę odgrywa sprężone powietrze, dzięki któremu rura rozszerza się mając styk z wewnętrzną powierzchnią modernizowanego rurociągu z uwzględnieniem całego jego obwodu, co stanowi tzw. ciasne pasowanie. Zalet wynikających ze stosowania takiego rozwiązania jest wiele. Przede wszystkim należy mieć na uwadze zyskanie trwałego rurociągu o wysokiej jakości, który jest strukturalnie niezależny. Wszystko to zyskuje się właśnie dzięki zainstalowaniu nowej rury polietylenowej. Warto mieć tutaj na uwadze fakt, że mniejszy przekrój poprzeczny rury będący skutkiem ciasnego pasowania nie powoduje ograniczeń w zakresie parametrów hydraulicznych rurociągu. Można nawet powiedzieć, że przepustowość rurociągu wzrasta ze względu na gładką powierzchnię rury.

Podsumowanie

O wysokim poziomie jakości zewnętrznych rur kanalizacyjnych decyduje przede wszystkim najwyższy poziom jakości zastosowanych materiałów, dobrze dobrane surowce oraz uszczelki o odpowiedniej konstrukcji z bardzo dobrą odpornością chemiczną i szczelnością. Jako materiał wykonania rur, kształtek i studzienek kanalizacyjnych coraz częściej wykorzystuje się polipropylen PP-B (kopolimer blokowy). Oferowane na rynku systemy kanalizacji zewnętrznej są bezawaryjne i trwałe oraz nie wymagają konserwacji. Wynika to przede wszystkim z zastosowania jednolitego materiału systemu kanalizacyjnego z bardzo dobrymi parametrami technicznymi. Warto zwrócić uwagę na możliwość połączenia z systemami instalacyjnymi, które są wykonane z innych materiałów. Stąd też jest możliwe chociażby połączenie systemów z PVC-U z systemami wykonanymi z PE, PP-B, żeliwa, betonu oraz kamionki.

Damian Żabicki