Wentylacja kanalizacji

Wentylacja kanalizacji ma zapobiegać wydzielaniu do pomieszczeń gazów kanałowych – produktów fermentacji ścieków. Zadaniem dobrze funkcjonującej wentylacji jest napowietrzenie instalacji kanalizacyjnej oraz odprowadzenie powstałych gazów kanałowych poza budynek.

Wywiewka 110 mm z siatką

Niekontrolowanemu wydostawaniu się gazów kanałowych z kanalizacji zapobiegają zamknięcia wodne, które wypełniają syfony urządzeń kanalizacyjnych. Zamknięcia te pracują poprawnie, jeśli ciśnienie w instalacji jest zrównoważone (równe ciśnieniu atmosferycznemu), a stopień wypełnienia przewodów kanalizacyjnych zapewnia cyrkulację powietrza w przewodach. Jest to możliwe, kiedy:
• przewody są odpowiednio zwymiarowane i poprowadzone;
• podejścia nie są zbyt długie;
• w podejściach nie stosuje się zbyt dużej liczby kolan;
• każdy pion spustowy ma zapewnioną prawidłową wentylację.
Wymóg prawidłowej wentylacji pionów spustowych bywa lekceważony przez wykonawców, a jeszcze częściej – przez inwestorów, którzy wywiewkę wyprowadzoną ponad dach traktują jako dodatkową perforację połaci dachowej. Tymczasem jest on sprecyzowany i dość dokładnie określony przez prawo.

Wymagania prawne

Podstawowe zasady prawidłowej wentylacji kanalizacji regulują:
• rozporządzenie ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r, Dz.U.nr 75, poz.690 wraz z późniejszymi zmianami oraz
• przywołana przez to rozporządzenie – a więc do obowiązkowego stosowania!
– norma PN-81/B-10700/01. Instalacje wewnętrzne wodociągowe i kanalizacyjne. Wymagania i badania przy odbiorze. Instalacje kanalizacyjne”.

Zawór napowietrzający AirBalance firmy CAPRICORN eliminuje problem nieprzyjemnych zapachów wydostających się z instalacji sanitarnej. Jego prawidłowy montaż równoważy ciśnienie w instalacji i ułatwia odpływ ścieków.

Rozporządzenie określa ogólne wymagania wobec wentylacji przewodów kanalizacyjnych. Rozporządzenie wskazuje (§ 125. 1. ), że przewody spustowe (piony) instalacji kanalizacyjnej powinny być wyprowadzone jako przewody wentylacyjne ponad dach, a także powyżej górnej krawędzi okien i drzwi znajdujących się w odległości mniejszej niż 4 m od wylotów rur. Oznacza to, że każdy pion wentylacyjny musi być wprowadzony ponad dach i zakończony specjalnym odcinkiem odpowiedzialnym za wentylację – wywiewką. Ponieważ bywa to technicznie trudne, ustawodawca przewidział, że nie trzeba wyprowadzać ponad dach wszystkich przewodów – pod następującymi warunkami (§ 125. 2. ):
1. zastosowania na pionach kanalizacyjnych niewyprowadzonych ponad dach urządzeń napowietrzających te piony i przeciwdziałających przenikaniu wyziewów z kanalizacji do pomieszczeń;
2. wyprowadzenia ponad dach przewodów wentylujących:
a) ostatni pion, licząc od podłączenia kanalizacyjnego na każdym przewodzie odpływowym,
b) co najmniej co piąty z pozostałych pionów kanalizacyjnych w budynku.

Urządzenia napowietrzające, czyli inaczej zawory napowietrzające, nie mogą być jedynymi urządzeniami odpowiadającymi za wentylację danej instalacji kanalizacyjnej, ponieważ nie zapewniają możliwości usuwania gazów kanałowych.
Wentylacja kanalizacji musi być osobnym systemem, odrębnym od systemu wentylacji bytowej! To wydaje się oczywiste, ale znajduje wyraźny zapis w rozporządzeniu: (§ 125. 3): Wprowadzanie przewodów wentylujących piony kanalizacyjne do przewodów dymowych i spalinowych oraz do przewodów wentylacyjnych pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi jest zabronione.
Przepisy mówią, że dodatkowo należy wentylować każde podejście dłuższe niż:
• 1 m dla miski ustępowej;
• 3 m dla pozostałych przyborów. Takie podejścia wymagają dodatkowego pionu wyprowadzonego na dach i zakończonego wywiewką albo zaworu napowietrzającego.

Tradycyjnie – wywiewniki

Tradycyjnym sposobem wentylacji kanalizacji jest wyprowadzenie każdego pionu kanalizacyjnego nad dach i zakończenie go tzw. rurą wywiewną (wywiewką). Tradycyjna nazwa tego elementu jest myląca, gdyż ważną rolą tego odcinka jest właśnie napowietrzenie obsługiwanego pionu. Wywiewka stanowi odcinek rury kanalizacyjnej, zwieńczony specjalnym daszkiem ażurowym. Wywiewki mogą mieć różne kształty i wykonania, np. nastawny kąt nachylenia, co umożliwia pionowy montaż niezależnie od kąta nachylenia połaci dachowej. Odpowiedni kształt daszka może wspomagać zasysanie powietrza lub zapewniać ochronę przed wpływem silnych wiatrów.

Wywiewki jest odcinkiem rury kanalizacyjnej, wykonanej z tego samego materiału co pion spustowy, natomiast jej średnica może być mniejsza od średnicy pionu spustowego o jeden wymiar:
• dla pionu, do którego jest doprowadzone podejście do miski ustępowej ma minimalną średnicę 0,1 m – wymiar wywiewki wynosi 75 mm;
• dla pionu o wymiarze 0,125 m wymiar wywiewki wynosi 110 mm. Jeśli z pionem spustowym zakończonym wywiewką łączy się dodatkowe piony niewentylowane, przekrój „zbiorczej” wywiewki być większy niż połowa sumy przekrojów wentylowanych spustów. Przykładowo – jeśli do wywiewki podłączone są dwa piony o średnicy 0,1 m każdy, to wywiewka musi mieć średnicę większą niż 100 mm.

Odcinek rury wyprowadzony ponad dach (wysokość nad połacią dachową) powinien mieć co najmniej 1,0 m w przypadku dachu płaskiego i co najmniej 0,5 m w przypadku dachu skośnego (wymóg ten jest związany m. in. z koniecznością zabezpieczenia przed zalegającym śniegiem). Wywiewki umieszcza się w położeniu jak najbardziej oddalonym od otworów wentylacyjnych i dachowych czerpni powietrza. Z kolei odległość wywiewki od otworów okiennych i drzwiowych pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi liczona w poziomie musi wynosić co najmniej 4 m.

Wywiewki Capricorn UniVent do wentylacji systemów sanitarnych są często niedocenianym elementem. Nie każdy wie, że są one niezbędne do prawidłowego działania systemu. Opatentowane wywiewki Capricorn UniVent wykonane z jednego elementu tworzywa, gwarantujące długowieczność produktu.

Zawór napowietrzający – w niektórych przypadkach

napowietrzacze) są to urządzenia montowane na zakończeniach pionów wentylacyjnych w budynku. Można je stosować w taki sposób, gdyż funkcja ich jest ograniczona do napowietrzania kanalizacji – nie odprowadzają one gazów kanałowych. Dlatego zawory napowietrzające nie mogą zastąpić wszystkich wywiewek w instalacji – zgodnie z cytowanym już rozporządzeniem trzeba zachować wywiewkę na pionie kanalizacyjnym najbardziej oddalonym od przykanalika oraz na co piątym pionie, licząc od pionu najbardziej oddalonego. Można natomiast umieścić zawory na pozostałych pionach oraz jako wentylację punktową przyborów oddalonych od pionów kanalizacyjnych (odległości podano powyżej). Zaleca się też, by zawory nie były stosowane w budynkach wyższych niż cztery kondygnacje (według niektórych źródeł – pięć kondygnacji).

Zawory napowietrzające wypełnią swoją rolę tylko wówczas, gdy będą dobrane odpowiednio do wielkości przepływu ścieków (Qmax [l/s]) zabezpieczanego urządzenia. Zbyt mały zawór napowietrzający nie spełni swojej roli i mimo pozornego zabezpieczenia instalacji, zamknięcie wodne może zostać z nich wyssane na skutek spadku ciśnienia związanego z przepływem ścieków. Zawór napowietrzający reaguje bowiem na spadek ciśnienia w instalacji – unosi się wówczas membrana zaworu, a do kanalizacji doprowadzane jest powietrze z pomieszczenia. Dzięki temu ciśnienie w instalacji wyrównuje się, co chroni zamknięcie wodne przed wyssaniem. Jeśli zawór będzie za mały, strumień pobieranego przezeń i wprowadzonego do wentylacji powietrza będzie zbyt niski, by wyrównać ciśnienia.

Zawory napowietrzające będą dobrym rozwiązaniem w następujących przypadkach:
• brakuje wywiewki na już wykonanej instalacji – jeśli nie dotyczy to pionu wymagającego wywiewki, łatwiej skorygować niepoprawnie wykonaną instalację poprzez montażu zaworu napowietrzającego niż poprzez przebudowę z naruszeniem struktury dachu, celem wyprowadzenia pionu z wywiewką;
• instalacja jest rozległa i rozbudowana, a powierzchnia dachu ograniczona – w tej sytuacji wyprowadzenie wszystkich pionów ponad dach może okazać się kłopotliwe lub wręcz technicznie niemożliwe;
• zbyt długie podejście wymaga napowietrzenia punktowego.

Obowiązująca norma na zawory napowietrzające to PN-EN 12380 Zawory napowietrzające do systemów kanalizacyjnych – Wymagania, metody badań i ocena zgodności. Prawidłową pracę zaworu zapewni tylko odpowiedni montaż: zawór musi być ustawiony dokładnie pionowo; wysokość montażu zaworu to co najmniej 35 cm nad podłogą pomieszczeń z wpustem podłogowym i co najmniej 1 m nad najwyżej położonym syfonem obsługiwanym przez napowietrzany pion (najczęściej jest to syfony umywalkowy lub zlewozmywakowy). Jeśli zawór jest zamontowany w pomieszczeniu, w którym temperatura może spaść poniżej 0°C, należy zabezpieczyć korpus zaworu przed zamarzaniem.

Zawory napowietrzające najczęściej wykonuje się z polipropylenu. Występują w średnicach odpowiadających powszechnie występującym średnicom rur kanalizacyjnych: od 32 do 110 mm. Dostępne są również zawory z redukcjami: 110/75, 110/50, 50/40, 50/32. Dla średnic nietypowych stosowane są odpowiednie kształtki przejściowe.

Joanna Ryńska