Aplikacje do doboru pomp i rozwiązywania problemów z nimi

Historia pomp obiegowych zaczęła się niemal wiek temu i od tamtej pory pompy te przeszły ogromną ewolucję. Zmianie nie uległy jednak problematyczne kwestie, które pojawiły się dość szybko po wynalezieniu tych urządzeń: jak dobrać zamiennik do starej i uszkodzonej pompy i jak go skonfigurować? Jaki model pompy dobrać do nowej instalacji, jak usunąć awarię lub jak zoptymalizować daną instalację? I przede wszystkim: jak zrobić to szybko i sprawnie, bez straty cennego czasu?

Działanie pomp obiegowych oraz czym są tzw. „pompy OEM” – krótkie przypomnienie

Każda pompa obiegowa to hydrauliczna maszyna przepływowa, której dwa podstawowe moduły to wirnik i silnik który go napędza. Wirnik działa na ciecz poprzez siłę odśrodkową, powodując zwiększenie prędkości jej przepływu i wskutek tego również wzrost ciśnienia. Przepchana przez wirnik ciecz trafia do spiralnej obudowy (korpusu) w której wytraca prędkość, natomiast zwiększa swoje ciśnienie, które pomaga jej pokonać opory przepływu na całym obiegu grzewczym – tak w wielkim skrócie wygląda zasada działania pomp obiegowych. Na rynku pomp obiegowych producenci oferują pompy sprzedawane pod własną marką, jak też pompy obiegowe, zwane pompami OEM, które oferują pod różnymi nazwami na zamówienie producentów urządzeń grzewczych i z reguły według podanej przez nich specyfikacji. W tej drugiej sytuacji producenci pomp OEM są poddostawcami dla producentów np. kotłów grzewczych i często wręcz przygotowują konkretną pompę OEM pod konkretny model kotła grzewczego w który zostaje ona wbudowana i z którym współpracuje poprzez wykorzystanie sygnałów PWM. Nie oznacza to oczywiście, że nie istnieją modele uniwersalne pomp OEM, gotowe do pracy z wieloma różnymi urządzeniami grzewczymi, jak również gotowe do pracy w instalacjach solarnych, geotermalnych czy C.W.U. – jednak produkcja pomp OEM pod indywidualne zamówienie jest sytuacją dość typową.

Dlaczego powstały aplikacje takie jak „Doradca Wilo” oraz „Grundfos GO Install”

Aplikacje wspierające dobór pomp obiegowych łączy wiele wspólnych cech, wynikających z celu, dla którego powstały. Najważniejszymi wspólnymi cechami są: zapewnienie bezpośredniego dostępu do szczegółowych danych technicznych wszystkich produktów danej firmy (aktualnych i tych wycofanych), zapewnienie dostępu do wiedzy z zakresu techniki pompowej (porady, wskazówki, samouczki, tutoriale itp.) oraz dostarczenie algorytmu, który dobiera pompy zamienne do istniejących już instalacji (np. wymiana starej pompy OEM) oraz pompy z aktualnej oferty do nowo przygotowywanych instalacji – za każdym razem w oparciu o kilka podstawowych danych, które instalator musi wprowadzić do programu. Poniższe omówienie skupia się na dwóch najważniejszych na rynku darmowych aplikacjach, które zostały wymienione w tytule rozdziału, gdyż to z nich korzysta niemal 90% aktywnych na polskim rynku instalatorów, którzy posługują się mobilnymi aplikacjami branżowymi.

Przy czym warto zauważyć, że aplikacje te mają również swoje wersje na stronach www macierzystych producentów, co oznacza, że nawet nie posiadając aplikacji w smartfonie, ale będąc w zasięgu sieci internetowej, instalator i tak może z tych programów skorzystać. Jak można się domyślić, geneza powstania takich aplikacji leży w dwóch ideach. Pierwszą była chęć przeniesienia całej wiedzy branżowej, całego „vademecum” danego producenta, do urządzenia, które wszyscy mają przy sobie – czyli do smartfona lub tabletu. To idealne rozwiązanie, oszczędzające wysiłku dźwigania katalogów, instrukcji obsługi, wskazówek serwisowych i tym podobnych źródeł wiedzy technicznej oraz jednocześnie oszczędzające czas i przestrzeń. Po prostu wszystko w jednym, niewielkim i przenośnym urządzeniu, które mieści w pamięci wewnętrznej (lub na karcie micro SD) całą tą bibliotekę wiedzy i danych, dzięki czemu nawet połączenie z siecią poprzez Wi-Fi nie jest konieczne.

Drugą ideą, która dała początek pomysłowi na takie aplikacje, była potrzeba wsparcia instalatorów regularnie stających przed problemem jakim są stare pompy wymagające wymiany – szczególnie gdy ratunkiem była uniwersalna zamienna pompa OEM. Co prawda gdy uszkodzonym egzemplarzem był model wciąż produkowany, wówczas możliwość szybkiego pozyskania nowej pompy była dostępna – można to było względnie sprawnie załatwić bez wsparcia programowego. Często były to też znane instalatorom pompy OEM, które co prawda już wyszły z produkcji, lecz posiadały mniej lub bardziej podobny zamiennik, czy też raczej model „następcę” od tego samego producenta – wówczas sprawa ponownie nie nastręczała wielu trudności i aplikacja nie była potrzebna. Jednak gdy instalator napotykał na nieznany sobie model, wówczas stawał przed nie lada wyzwaniem, gdyż nie miał czym jej zastąpić. Dlatego prędzej czy później musiały powstać uniwersalne zamienne pompy OEM i specjalnie napisane aplikacje, dostępne bezpłatnie dla instalatorów, które są niezbędne przy instalacji uniwersalnej pompy OEM Do argumentów wspierających konieczność przygotowania takich aplikacji można dodać jeszcze czynnik czasu, ponieważ do momentu powstania tych programów instalator musiał spisać dane starej pompy, udać się do hurtownika lub producenta i nie raz czekać nawet dzień, dwa bądź kilka dni na ustalenie zamiennika (gdy uszkodzona pompa była bardzo starym lub nieznanym modelem).

Dziś odbywa się to w kilka – kilkanaście sekund dzięki bazie danych zgromadzonej w pamięci urządzeń mobilnych i stanowiącej nieodłączną część aplikacji do doboru pomp. Warto jeszcze wrócić na chwilę do powiązania aplikacji takich jak „Doradca Wilo” i „Grundfos GO Install” z pompami zamiennymi OEM. Jak zostało to wyżej wspomniane, istotą pomp zamiennych OEM jest umiejętność zastępowania wielu starych typów pomp, które albo nie są w danym okresie dostępne, albo już dawno zostały wycofane z produkcji. Doskonałymi przedstawicielami takich urządzeń są pompy znane na rynku polskim pod nazwami Varios Pico oraz Alpha1 L. Oba modele to pompy zamienne pochodzące od renomowanych producentów i do obu powstało oprogramowanie – właśnie opisywane dwie najważniejsze aplikacje na systemy Android i IOS.

Oprogramowanie wyposażone w bazę danych nie setek lecz tysięcy pomp obiegowych oraz ich charakterystyk pracy, pozwala obu pompom zamiennym udanie zastępować wymieniane stare modele pomp i powtarzać ich wydajność w skali niemal 1:1. Jednak wpierw konieczna jest synchronizacja, którą umożliwiają – a jakże – znowu te same aplikacje. Jak to wygląda w praktyce? – za przykład może posłużyć aplikacja „Doradca Wilo” i jej funkcja SYNC wspierająca pompę zamienną Varios Pico. Instalator demontując uszkodzoną starą pompę odczytuje z niej nazwę lub numer artykułu (kod produktu), wpisuje ją następnie do uruchomionej aplikacji i czeka na jej odpowiedź w kwestii możliwości synchronizacji.

W tym czasie aplikacja przeszukuje bazę danych i po chwili daje zwrotną informację w postaci kodu diodowego, jaki trzeba wprogramować poprzez panel na pompie zamiennej. Jeśli obraz konfiguracji diod na wyświetlaczu jest zgodny z konfiguracją na panelu pompy zamiennej, wówczas jej synchronizacja ze starą pompą dobiega końca i pompa zamienna jest gotowa do pracy – swą charakterystyką pracy może od tego momentu zastępować ją w skali 1:1. W przypadku konkurencyjnej pompy Alpha1 L odbywa się to bardzo podobnie: jest tu etap identyfikacji wymienianej starej pompy, potwierdzenia możliwości jej zastąpienia i na koniec następuje sama wymiana. Aplikacja przy identyfikacji starej pompy służy też dodatkowymi informacjami, takimi jak obliczenie oszczędności energii elektrycznej oraz wskazówkami dotyczącymi sposobu montażu i podłączenia pompy.

Struktura i funkcje aplikacji do doboru pomp obiegowych

Graficznie przejrzyste menu oraz intuicyjne poruszanie się po aplikacji – a więc jej struktura – to klucz do sukcesu. Bez tego trudno o sympatię użytkowników – wiedzą o tym doskonale programiści na całym świecie, zwłaszcza ci, którzy opracowują produkty na systemy urządzeń mobilnych. Oba produkty – zarówno „Doradca Wilo” jak i „Grundfos GO Install” – cechują się właśnie takimi atrybutami, co ich użytkownicy bardzo sobie chwalą, gdyż przekłada się to na oszczędność czasu. Warto pokrótce przyjrzeć się strukturze i funkcjom obu aplikacji, gdyż to uwidacznia, jak wiele rozwiązań je łączy.

Doradca Wilo

Główne menu tego produktu to wyraźne i aktywne kafelki, z których każdy ukrywa pod sobą jedną z podstawowych funkcji, czy raczej usług zaoferowanych przez producenta swoim klientom. Użytkownik wybiera pomiędzy takimi opcjami jak 1) Asystent funkcji SYNC, 2) Wykaz zamienników, 3) Kalkulator oszczędności, 4) Kalkulator jednostek, 5) Wymiarowanie pomp, 6) Kalkulator rur, 7) Komunikaty o awarii oraz 8) Narzędzie do audytu. Wsparciem merytorycznym służą też dodatkowe opcje m.in. w postaci zakładki o aktualnościach oraz zakładki służącej kontaktem z producentem. Nie ma sensu omawiać głębiej menu w obrębie każdej z wymienionych opcji, gdyż objętość niniejszego omówienia gwałtownie by wzrosła, lecz warto uporządkować sobie informacje o usługach, jakie w tych opcjach są ukryte. Kluczową usługą jest tu dobór pompy w oparciu o kilka wprowadzonych przez instalatora danych, takich jak żądany punkt pracy (przepływ objętościowy podany w m3/h i wysokość podnoszenia wyrażona w metrach).

Tuż obok należy wymienić interaktywny wykaz zamienników do starych pomp, który po wprowadzeniu kodu wymienianej pompy proponuje odpowiedni zamiennik o najwyższej sprawności. Jak zostało to wspomniane w poprzednich rozdziałach, wykaz ten uwzględnia nie setki, lecz tysiące starych pomp wyprodukowanych po 1975 roku. Kody komunikatów o awarii to opcja ukrywająca nie tylko ich wykaz i omówienie, lecz również wskazówki pomocne przy ich usuwaniu. Kalkulator rur jest opcją pomocną w obliczaniu średniego przepływu, zalecanej średnicy rur oraz dopuszczalnych liniowych i miejscowych oporów. Przy zastępowaniu stałoobrotowej starej pompy nową pompą energooszczędną powinno się sięgnąć po opcję kalkulatora oszczędności, wyliczającego zysk na energii elektrycznej. Pomocne są też takie funkcje jak kalkulator do przeliczania najważniejszych jednostek fizycznych, katalog pomp bezdławnicowych (tylko online), wyszukiwarka aktualnie oferowanych pomp producenta aplikacji (pełne opisy serii i modeli) oraz porady w zakresie optymalizacji instalacji grzewczych i C.W.U.

Grundfos GO Install

Na główne menu tej aplikacji składa się sześć pozycji, z czego dwie ostatnie dotyczą ustawień aplikacji i programu lojalnościowego producenta aplikacji, więc w poniższym omówieniu nie będą uwzględniane. W efekcie dla potrzeb niniejszej analizy należy zwrócić uwagę na takie pozycje, jak: 1) Kalkulator do obliczania wielkości pomp dla różnych zastosowań – oczywiście w oparciu o dane, które należy wprowadzić, 2) Wyszukiwarka produktów i informacji o nich, 3) Poradnik dotyczący zamiany starej pompy na nową i najlepiej dobraną oraz 4) Narzędzia, czyli arkusze kalkulacyjne i algorytmy do obliczania oszczędności po przełączeniu instalacji na nową pompę oraz zestaw porad i wskazówek dla różnych obszarów zastosowań pomp obiegowych. Każda z opcji posiada własne podmenu, w którym należy wybrać warianty odpowiadające pompie, instalacji i ogólnie sytuacji, z jaką instalator ma do czynienia.

Podsumowanie

Aplikacje „Grundfos GO Install” i „Doradca Wilo” pochodzą od konkurujących ze sobą producentów pomp obiegowych, więc laicy mogą założyć a priori, że programy również toczą ze sobą swoistą walkę o klienta. Tymczasem prawidłowa perspektywa to ta, którą posiadają instalatorzy i kontrolerzy, korzystający z nich na co dzień. W ich ujęciu aplikacje się uzupełniają i razem pokrywają dość istotną część rynku. Wynika to z prostego faktu: fachowcy napotykają się podczas codziennej pracy na pompy różnych producentów (również tych dwóch, którzy stworzyli omawiane aplikacje), które wykazują podobne problemy i ulegają podobnym awariom. Dla nich optymalnym rozwiązaniem byłoby posiadać bazę wiedzy i bazę wyrobów od wszystkich istotnych producentów pomp, tak by za każdym razem móc się wesprzeć programem zainstalowanym w urządzeniu przenośnym. Napotkawszy więc na wadliwą pompę od producenta X, sięgali by po bazę danych producenta X, po czym kontaktowali się z najbliższą hurtownią w sprawie dostępności nowej pompy X. Usłyszawszy zaś, że na przykład chwilowo brak pomp od wytwórcy X, lecz na stanie są pompy od producenta Y, płynnie przełączyliby się na aplikację tego wytwórcy i dobrali pompę zamienną od niego – wszystko to nie wychodząc nawet z kotłowni w której muszą dokonać wymiany. Zapewne absolutnym szczytem wygody byłaby baza wiedzy i wyrobów obejmująca pompy większości europejskich wytwórców i spakowana do jednej aplikacji. Być może w przyszłości dojdzie do takiej sytuacji, gdyż wbrew pozorom wszystkie strony by na tym skorzystały – i producenci, i instalatorzy.

Łukasz Lewczuk

Na podstawie materiałów publikowanych
m.in. przez: Wilo Polska Sp. z o.o.,
Grundfos Pompy Sp. z o.o.,
LFP Sp. z o.o., Ferro S.A.,
DAB Pumps Poland Sp. z o.o.
i PHU Dambat