Termostatyczne zawory mieszające mają szereg zalet, które stanowią o ich popularności. Montowane w instalacjach c.w.u. ograniczają zagrożenie związane z poparzeniem wodą płynącą z kranu, niosąc przy tym finansowe oszczędności. Co więcej, minimalizują ryzyko zakażenia bakteriami legionella, występującymi m.in. w zbiornikach akumulacyjnych ciepłej wody, a także w separatorach i odmulaczach. Instalowane są jednak również w instalacjach ogrzewania podłogowego. Jak zatem prawidłowo dobrać rodzaj zaworu do jego przeznaczenia?
Termostatyczny zawór mieszający zbudowany jest z mosiężnego korpusu, a jego wewnętrzne elementy wykonane są z nowoczesnych tworzyw sztucznych. Sercem zaworu jest termostat, który pozwala na precyzyjne ustawienie temperatury wody na wyjściu z zaworu.
Zawór mieszający ma trzy przyłącza, które oznaczone są jako C, H oraz mix (dwa pierwsze symbole odpowiadają pierwszym literom anglojęzycznych słów cold i hot) lub pełnymi nazwami anglojęzycznymi, wskazując tym samym, jaki rodzaj wody, zimny czy ciepły, ma zostać do nich podłączony. Natomiast przyłącze oznaczone słowem mix, jest wyjściem z zaworu, czyli miejsce, w którym uzyskujemy zadaną temperaturę wody.
Na zaworze znajduje się kapturek zabezpieczający dostęp do pokrętła, który ma za zadanie chronić przed przypadkową zmianą temperatury. Kapturek ten, w razie potrzeby, można zaplombować tak, aby nikt nie zwiększył lub zmniejszył temperatury wody, np. przed odbiorem instalacji, w której jest zamontowany zawór. Pod kapturkiem znajduje się pokrętło, za pomocą którego ustalamy temperaturę, jaka powinna być na wyjściu z zaworu. Obracając nim dokonujemy korekcji elementów regulacyjnych, które są połączone z termostatem, aż do ustalenia oczekiwanej temperatury. Na zewnętrznej części pokrętła umieszczona jest skala punktowa, a na wewnętrznej – temperatura w stopniach.
W obecnie oferowanych zaworach nowej generacji tłoczek zastąpiony został tuleją mieszającą, która jest mniej awaryjna od poprzednika, nawet wtedy, gdy pracuje w instalacjach zanieczyszczonych. Dodatkowo zawór wyposażony został w sprężynę, która zabezpiecza element termostatyczny przed uszkodzeniem, wynikającym z przegrzania.
z d a n i e m EKSPERTA
Jakie są zalety montażu termostatycznego zaworu mieszającego w instalacji c.w.u.?
Ralph Seewald
Dyrektor Zarządzający firmy Taconova
Nowoczesne instalacje ciepłej wody użytkowej powinny spełniać nie tylko wymagania dotyczące higieny, ale również zapewniać oszczędność energii i ochronę przed oparzeniem. Dlatego w budownictwie mieszkaniowym oraz obiektach użyteczności publicznej coraz częściej stosuje się automatyczne termostatyczne zawory mieszające, takie jak NovaMix Value firmy Taconova. Zapewnia on stałą temperaturę wody zmieszanej na wylocie, gdy jest stosowany jako centralne urządzenie mieszające. Zapobiega to oparzeniom u użytkowników instalacji, nawet przy wysokich temperaturach wody w zbiorniku.
NovaMix Value stosuje się głównie w instalacjach sanitarnych, jako urządzenie regulacyjne do obniżania temperatury wody wypływającej z zasobników ciepłej wody użytkowej. Doskonale sprawdza się również jako rozwiązanie, zapewniające stałą temperaturę mieszania wody w systemach ogrzewania panelowego oraz do ładowania zasobników za pomocą kotłów na paliwo stałe.
Jaki zawór do instalacji c.w.u.?
Aby właściwie dobrać typ termostatycznego zaworu mieszającego do instalacji, należy odpowiedzieć sobie na pytanie: jakie będzie jego przeznaczenie? Statyczne zawory mieszające występują w dwóch wariantach: pierwszy ma zakres temperatury od 20-43 stopni Celsjusza i przeznaczony jest do ogrzewana podłogowego. Drugi może zostać podłączony do wody o temperaturze od 35 do 60 stopni Celsjusza i stosowany jest w instalacji ciepłej wody użytkowej.
Oczywiście, zawór z wyższym zakresem regulacji można zamontować w instalacji ogrzewania podłogowego. Dzieje się tak zazwyczaj wtedy, gdy potrzebujemy wyższego parametru zasilania. Nic nie stoi również na przeszkodzie, aby zawory z zakresem niższym podłączyć do instalacji c.w.u. Takie rozwiązanie często ma zastosowanie w przedszkolach, ze względu na potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa małym dzieciom i ochronę ich przed poparzeniem wodą płynącą z kranu.
Zatem poza kryterium zakresu temperatur, które daje nam pewną swobodę, dobierając zawór do instalacji należy wziąć pod uwagę również inne parametry. Najważniejszym z nich jest wartość kvs, czyli wielkości wartości przepływu przez zawór przy stracie ciśnienia 1 bar, wyrażona w m3/h. Nie można zapominać, że do prawidłowego mieszania na zaworze dochodzi wtedy, gdy stosunek różnicy ciśnień na przyłączach nie przekroczy 2:1. Zatem, jeśli na przyłączu wody ciepłej ciśnienie wynosi 1,5 bara, to ciśnienie na przyłączu wody zimnej może być maksymalnie dwukrotnie wyższe, czyli w tym przypadku nie może przekroczyć 3 bar.
W instalacjach c.w.u. bierze się pod uwagę liczbę punktów poboru, czyli ilość baterii z których płynie woda i które obsługuje jeden zawór. I tak na przykład, jeśli baterii jest nie więcej niż 3, a maksymalna liczba wylewek nie przekracza 2 szt., właściwy będzie zawór o kvs 1,6 m3/h. Przy 5 bateriach i 4 wylewkach, powinniśmy natomiast zastosować zawór, którego wartość kvs wynosi 2,5 m3/h.
Prawidłowy dobór zaworu jest niezwykle istotny, bowiem pozwala uniknąć wielu problemów. Należy przy tym pamiętać, że mniej groźne jest przewymiarowanie zaworu, które grozi jedynie mniej dokładną regulacją temperatury zmieszania. Znacznie poważniejsze skutki niesie zamontowanie zbyt małego zaworu. Może bowiem powodować istotne problemy z instalacją grzewczą, zbyt małą wydajnością lub zbyt małą ilością wody podawanej do przewodów łazienkowych.
Jak prawidłowo zamontować zawór mieszający
Dla prawidłowego działania zaworów mieszających niezwykle istotne jest również miejsce ich montażu. Należy pamiętać, że pompa powinna być zamontowana za zaworem, czyli na przewodzie zasilającym instalację, na której chcemy uzyskać zadaną temperaturę wody. Chodzi tu o to, aby pompa wysysała z zaworu zmieszany czynnik.
Przed zaworem na przyłączu wody gorącej oraz chłodnej powinniśmy zamontować zawory zwrotne. Najlepiej takie, które są zintegrowane razem ze śrubunkami. Nie tylko ułatwią nam montaż i demontaż, ale również zapewnią poprawne uszczelnienie takiego zaworu i zabezpieczą go przed przepływami zwrotnymi w przypadku zaniku ciśnienia na którymś z przyłączy.
Ważne jest również, aby nie obciążać zaworu termicznie. Umieszczony zbyt blisko źródła ciepła, narażony jest stale na wysoką temperaturę zasilania, co ma miejsce najczęściej właśnie w instalacjach c.w.u. Aby zapobiec sytuacji przegrzewania zaworu, należy zastosować na instalacji pułapkę cieplną, która pozwoli uzyskać szybką reakcję zaworu oraz wydłuży jego żywotność.
Podsumowanie
Wszystkie powyższe zasady wpływają na sprawne i bezawaryjne działanie termostatycznych zaworów mieszających. Aby jednak mieć pełną gwarancję właściwego montażu, należy pamiętać, aby poprzedzić ją wypłukaniem instalacji, w której mogły pozostać zanieczyszczenia po lutowaniu, cięciu czy uszczelnianiu rur. Jeśli brud dostanie się do środka zaworu, ten na pewno nie będzie działał prawidłowo.
Aby wydłużyć żywotność zaworu mieszającego, należy dodatkowo zamontować separator zanieczyszczeń. Dopiero to zapewni mu długie i pewne działanie.
Damian Żabicki
