W mocnym uścisku zaciskarki

Producenci systemów rur informują o tym, jaką technikę zaciskową należy zastosować w przypadku konkretnych produktów. Większość instalatorów, aby pogłębić wiedzę, korzysta także z ofert szkoleń proponowanych przez handlowców i producentów. Problemem może być jednak to, że często narzędzia dedykowane konkretnym systemom nie są kompatybilne z innymi.

Zazwyczaj zestaw do wykonywania połączeń zaciskowych składa się z zaciskarki oraz kompletu wymiennych szczęk i łańcuchów zaciskowych. Wybierając takie narzędzia należy zwrócić uwagę na ich przeznaczenie i sposób zasilania, ale także siłę na zacisku, rodzaj napędu i rozmiar montażowy szczęk. Istotne dla komfortu użytkowania są także gabaryty urządzenia – te kompaktowe pozwalają na bardziej komfortową pracę, ale mogą nie sprawdzić się przy większych średnicach. Niektóre urządzenia posiadają dodatkowe rozwiązania poprawiające bezpieczeństwo i komfort pracy, w tym bezpieczny zamek, wyłącznik bezpieczeństwa czy wygodny, automatyczny powrót po wykonaniu zaciśnięcia.

Istotne parametry zaciskarek

Jednym z ważniejszych parametrów wskazujących na możliwość wykorzystania zaciskarki w określonym systemie jest siła zacisku. Informację tę znaleźć można na tabliczce znamionowej urządzenia. Do połączeń zaciskowych dla rur wielowarstwowych typu PE/Al/ PE, PEX a także metalowych do DN 28 siła zacisku wynosi zwykle od 14 do 19 kN, a w przypadku połączenia rur miedzianych i stalowych powyżej od DN 35 do DN 100 musi ona wynosić co najmniej 30 kN.

Bez wątpienia istotnym parametrem tych urządzeń jest również tzw. próg serwisowy, czyli gwarantowana ilość zacisków przy określonej sile. Najlepsze urządzenia osiągają w tym zakresie wartość 40 000 zacisków.

Ważna jest także kontrola ciągłości procesu zaciskania. Najbardziej zaawansowane modele zaciskarek wyposażone są w elektroniczny moduł kontroli zaciskania (zwany też wymuszonym procesem zaciskania). W tym rozwiązaniu siła zacisku dostosowuje się do rury i złączki i rośnie wraz z ich średnicą, a gdy zacisk dobiega końca, fakt ten jest sygnalizowany w postaci dźwięku lub światła diody. Dzięki temu użytkownik wie, że wykonał połączenie w sposób prawidłowy. Jeśli zacisk jest niepełny, zaciskarka może się zablokować. W takim przypadku czynność należy powtórzyć.

Kolejne istotne parametry to napęd i zasilanie. Istnieją dwa sposoby przenoszenia siły zaciskowej na szczęki – mechaniczny lub elektrohydrauliczny. W pierwszym z nich mechanizm śrubowy przesuwa tłok, a ten zaciska szczęki na złączce. W drugim – układ hydrauliczny przenosi siłę zaciskową na szczęki w podobny sposób, jak prasa hydrauliczna.

Niektóre zaciskarki, zwłaszcza te stosowane do połączeń rur wielowarstwowych lub do mniejszych średnic, mogą być urządzeniami akumulatorowymi. Warto wtedy zwrócić uwagę na to, ile zacisków można wykonać na jednym ładowaniu.

Wybór szczęk i łańcuchów zaciskowych

Informację o tym, jakie łańcuchy i szczęki stosować, znaleźć można najczęściej w wytycznych podanych przez producentów. Oczywiście, najbardziej bezpiecznym rozwiązaniem jest stosowanie akcesoriów tej samej firmy, bowiem mamy wtedy gwarancję, że będą pasować. W praktyce, małe, kompaktowe zaciskarki z odpowiednio niewielkimi szczękami (o średnicy trzpienia do 10 mm) służą do zaciskania mniejszych średnic i złączek do rur wielowarstwowych. Z kolei szczęki o rozstawie 33 mm i 14 mm średnicy trzpienia mają zastosowanie w przypadku zaciskania większych średnic.

Warto pamiętać, że jeżeli używamy zaciskarek z elektroniczną kontrolą procesu zaciskania, to konieczne jest zastosowanie szczęk z wmontowanym elektronicznym chipem.

Montaż rur poprzez zaprasowywanie

Z przypadku tzw. połączenia zaprasowywanego, zaciskarka elektryczna zaciska złącze z oringiem wykonanym z trwałego tworzywa. Zastosowanie znajdują tu szczęki do średnicy 64 mm. Jeśli mamy do czynienia ze złączem dwustronnym, należy użyć szczęk o profilu B, V lub M. Jeśli natomiast zaciśnięte ma zostać złącze jednostronne – sprawdzą się szczęki o profilu SA (ośmiokątne) oraz M i V (sześciokątne). Warto przy tym wiedzieć, że do średnic o wymiarach od 64 do 108 mm używa się specjalnych łańcuchowych kołnierzy zaciskowych. Wybierając szczęki i zaciskarki, należy kierować się zaleceniami producentów łączników zaciskowych. Technologia zaprasowywania ma szereg zalet. Pierwszą z nich jest znaczna oszczędność czasu, bowiem montaż instalacji następuje tu sprawnie i szybko. Co więcej, złącza są estetyczne i bezpieczne, ponieważ ich producenci wprowadzają dodatkowe zabezpieczenia, które umożliwiają łatwą lokalizację nieszczelności w przypadku nieprawidłowego zaciśnięcia połączenia.

Podsumowanie

Zaciskarki podczas pracy należy chronić przed wodą i zabrudzeniami. Tego typu urządzenia używane są zazwyczaj na budowie, a panujące tam warunki, niestety, sprzyjają ich uszkodzeniu. Trzeba pamiętać o smarowaniu ruchomych części zaciskarek. Warto też pamiętać o tym, że jeśli korzystamy Wybór szczęk i łańcuchów zaciskowych Informację o tym, jakie łańcuchy i szczęki stosować, znaleźć można najczęściej w wytycznych podanych przez producentów. Oczywiście, najbardziej bezpiecznym rozwiązaniem jest stosowanie akcesoriów tej samej firmy, bowiem mamy wtedy gwarancję, że będą pasować. W praktyce, małe, kompaktowe zaciskarki z odpowiednio niewielkimi z urządzenia o napędzie elektrohydraulicznym, musimy uważać na niską temperaturę.
Zaciskarki należy poddawać okresowym przeglądom i konserwacji w autoryzowanym serwisie.

Damian Żabicki