Zastosowanie tulei ślizgowych

Tuleje ślizgowe odgrywają bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu urządzeń oraz maszyn, dlatego znajdują zastosowanie w wielu branżach. W zależności od potrzeb tuleje ślizgowe mogą być produkowane z różnych materiałów (np. brązu, tworzyw sztucznych, trójwarstwowego materiału kompozytowego). Znoszą one duże obciążenia, a niektóre z nich nie wymagają smarowania i umożliwiają poprawną pracę mechanizmów, w których nie można użyć smaru. Jakie jeszcze zalety mają tuleje ślizgowe? Gdzie stosowane są najczęściej? Sprawdź koniecznie!

Czym są tuleje ślizgowe?

Tuleje ślizgowe lub łożyska ślizgowe są prostymi i powszechnie wykorzystywanymi połączeniami elementów tocznych, które wykonują ruch posuwisto-zwrotny lub też ruch obrotowy oscylujący. Stosuje się je wszędzie tam, gdzie występuje suche tarcie ślizgowe. Tuleje ślizgowe redukują tarcie i podtrzymują części, które pracują w ich wnętrzu. Cechuje je też wysoka odporność na bicie wałków i osi. Wykorzystywane są w miejscach, gdzie wymagany jest swobodny ruch wałka albo innego elementu tocznego.

Tuleje możemy podzielić na podkładki ślizgowe, tuleje cylindryczne oraz tuleje kołnierzowe. Produkty te powinny być dobierane indywidualnie do maszyn i miejsca, w jakim pracują. Ze względu na środowisko pracy tuleje ślizgowe możemy podzielić na kilka grup:

• tuleje smarowe – wykorzystują specjalny smar dostosowany do środowiska pracy oraz elementów roboczych,
• tuleje powietrzne – za redukcję tarcia odpowiada poduszka powietrzna pomiędzy wałem a panewką,
• tuleje olejowe – aby zapobiec tarciu, wykorzystuje się olej,
• tuleje suche – najczęściej nie wymagają smarowania.

Łożyska i tulejki ślizgowe mogą znaleźć zastosowanie zarówno w prostych połączeniach, które cechują się małym obciążeniem, jak i w skomplikowanych układach o dużym obciążeniu.

Tuleja ślizgowa – propozycje zastosowania

Obecna technologia sprawia, że tuleje ślizgowe stają się coraz bardziej popularne. Przyczynił się do tego przede wszystkim fakt, że produkty te tworzone są z materiałów o wysokiej wytrzymałości m.in. takich jak brąz, PTFE (teflon) czy POM. Koszt ich zakupu jest stosunkowo niski. Niektóre z nich nie wymagają też smarowania oraz konserwacji, co zapewnia całkowicie bezobsługowe użycie.

Tulejki ślizgowe pełnią ważną rolę w wielu gałęziach przemysłu. Stosowane są w górnictwie, branży motoryzacyjnej, w przemyśle włókienniczym, w urządzeniach gospodarstwa domowego czy w budownictwie kolejowym.

Wykorzystuje się je również w budowie różnego rodzaju maszyn, takich jak koparki, obrabiarki czy prasy hydrauliczne. Obecne są w maszynach rolniczych, maszynach do pakowania, mikserach, silnikach elektrycznych, urządzeniach radarowych, urządzeniach AGD, w maszynach przędzalniczych i tkackich, maszynach leśnych, wózkach widłowych, konstrukcjach platform ciężarówek czy nawet w samolotach (w miejscach narażonych na niskie temperatury). Są także częścią układów kierowniczych oraz układów hamulcowych. Swoje miejsce znalazły też w amortyzatorach, elementach zawieszenia czy przekładniach.

Jako łożyska ślizgowe stosowane są w reduktorach, generatorach czy turbinach i walcach. Niektóre z nich dobrze radzą sobie tam, gdzie są narażone na ciągły kontakt z wodą, a inne – ze względu na to, że cechują się wysoką odpornością – mogą być używane np. w kruszarkach stożkowych. Zastosowanie tulei jest więc bardzo szerokie i zależy od właściwości konkretnej tulei ślizgowej oraz tworzywa, z jakiego jest ona wykonana.

W zależności od właściwości i miejsca zastosowania wyróżnić więc możemy m.in. tuleje ślizgowe:

• Przeznaczone do kontaktu z żywnością – mogą być wykonane z polietylenu, teflonu lub poliacetalu. Są to materiały obojętne fizjologicznie, dzięki czemu takie łożysko ślizgowe czy tuleja może pracować z żywnością oraz substancjami spożywczymi.
• Przeznaczone do wysokich temperatur – powstają z wysokotemperaturowego teflonu, zachowującego swoje właściwości nawet w temperaturach do 260 stopni Celsjusza. Pamiętajmy jednak, że tego rodzaju tulejki mają niską wytrzymałość mechaniczną, dlatego w sytuacji, gdy wymagana jest sztywność i twardość, stosuje się materiał PEEK.
• Odporne na substancje chemiczne – takie tuleje wykorzystywane są do pracy w trudnych warunkach. Są odporne na działanie związków chemicznych oraz rozpuszczalników. Mogą występować w różnych modyfikacjach, dzięki czemu jeszcze lepiej dostosowują się do środowiska pracy. Co ważne, zanim zastosujemy tuleje z tworzyw sztucznych do kontaktu z chemią, sprawdźmy w tabeli odporności chemicznej, czy wybrany materiał jest odporny na konkretny związek.
• Samosmarne – nie są dodatkowo smarowane i mogą pracować m.in. w miejscach wymagających spełnienia konkretnych norm higienicznych. Chętnie wykorzystujemy je też wtedy, gdy mamy ograniczone miejsce na zabudowę.

Właściwości i zastosowanie poszczególnych tulei ślizgowych

Niektóre tuleje ślizgowe posiadają specjalne rowki wypełnione smarem, co zwiększa ich właściwości mechaniczne. Warto wiedzieć też, że właściwości łożysk ślizgowych z tworzyw sztucznych sprawiają, że nie wymagają one smarowania (przyczynić mogłoby się ono do zmiany ich plastyczności, a to z kolei może mieć negatywne skutki i źle wpłynąć na działanie całego układu).

• Tuleje ślizgowe z brązu – spotkać możemy je w wielu miejscach m.in. narażonych na rdzę, substancje chemiczne czy kwasy. Dzięki wysokiej odporności wykorzystuje się je w wielu sektorach. Długość ich eksploatacji zależy od gatunku brązu oraz zawartości innych materiałów.
• Tuleje ślizgowe z materiału B/E – są to tzw. tuleje ślizgowe suche, wytwarzane z kompozytu trójwarstwowego i niewymagające smarowania. Znajdą swoje zastosowanie w trudno dostępnych przestrzeniach i w miejscach, gdzie odbywa się ruch obrotowy, oscylacyjny. Wykazują wysoką odporność, szczególnie podczas pracy z dużym obciążeniem promieniowym.
• Tuleje z włókien zwijanych FW – mogą pracować w miejscach, gdzie występują obciążenia zmienne, udarowe lub oscylacyjne oraz tam, gdzie działają wysokie obciążenia krawędziowe.
• Tuleje ślizgowe z materiału M – tuleje ślizgowe suche. Pracują w mechanizmach wykorzystujących ruch obrotowy, oscylacyjny, liniowy. Mogą być montowane tam, gdzie występuje ryzyko dużego zanieczyszczenia, niewspółosiowości oraz obciążeń krawędziowych. Do ich produkcji używa się trójwarstwowego materiału kompozytowego.
• Tuleje kołnierzowe z materiału B/E – z kołnierzem po jednej stronie, bezobsługowe i wykonane z materiału kompozytowego. Stosuje się je w mechanizmach, w których występuje ruch obrotowy i oscylacyjny pod równoczesnym obciążeniem promieniowym i osiowym jednokierunkowym.
• Podkładki wzdłużne i taśmy – podkładki wzdłużne idealnie sprawdzą się w łożyskowaniach gwarantujących ustalenie osiowe. Taśmy natomiast możemy giąć, tłoczyć i ciąć lub w inny sposób dostosowywać do indywidualnych potrzeb, dzięki czemu są idealnym rozwiązaniem w miejscach, w których występuje tarcie ślizgowe. Do ich produkcji również wykorzystuje się materiał kompozytowy, trójwarstwowy.

Tuleja ślizgowa – jaka powinna być? Najważniejsze cechy

Zastosowanie tulei i łożysk ślizgowych sprawia, że wiele maszyn może pracować w sposób prawidłowy i bezpieczny. Tulejki i łożyska ślizgowe nie powinny ulegać korozji, muszą wyróżniać się dobrą odkształcalnością, świetnym przewodnictwem cieplnym i dużą wytrzymałością zmęczeniową. Elementy te powinny być trwałe, a ich konstrukcja nie może ulec zmianie bez względu na to, czy pracują w miejscu, gdzie występuje ruch obrotowy czy też posuwisty. Tulejki ślizgowe powinny być więc bezawaryjne, odporne na zużycie i niezawodne!

Artykuł Partnera